Autor: Wioletta Dyl
Dowiedziałam się przez przypadek, że jakiś czas temu mąż stracił płynność finansową. Podpisałam mężowi zgodę na zaciągnięcie kredytu, którego nie spłaca. Jestem właścicielem domu (taki zapis widnieje w KW), ale nie mamy z mężem rozdzielności majątkowej. Czy w zaistniałej sytuacji mogę przepisać nieruchomość na syna w celu ochrony przed komornikiem?
Na wstępie należy zaznaczyć, że przy obecnie brzmiących przepisach, żona nie zawsze odpowiada za długi, które zaciągnął jej małżonek. Wiele zależy od tego, kiedy powstał dług i czy małżonek zgodził się na jego zaciągnięcie. Bardzo istotne jest również, jak prawnie uregulowane są sprawy majątkowe między małżonkami.
Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków (wspólność ustawowa) lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności:
Co do zasady, odpowiedzialność majątkowa osób pozostających w związku małżeńskim obejmuje majątek odrębny dłużnika oraz majątek wspólny dłużnika i jego małżonki, chyba że nastąpiło ograniczenie, zniesienie, wyłączenie lub ustanie wspólności majątkowej.
Zobacz też: Przepisanie domu na żonę
W przypadku braku spłaty kredytu bank może żądać zaspokojenia się z majątku wspólnego tylko, gdy zobowiązanie zostało zaciągnięte za zgodą drugiego małżonka (w przeciwnym razie egzekucję będzie można prowadzić tylko z osobistego majątku dłużnika).
Zgodnie z obecnie obowiązującym brzmieniem art. 787 K.p.c., warunkiem uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika będzie przedłożenie dokumentu urzędowego lub prywatnego, potwierdzającego zgodę małżonka dłużnika na dokonanie czynności.
Jeżeli natomiast bank udzieliłby kredytu obojgu małżonkom jako współkredytobiorcom bank może wyegzekwować niepłacone raty z majątku wspólnego oraz z majątków osobistych małżonków. W sytuacji jednak udzielenia przez Panią jedynie zgody, nie staje się Pani dłużnikiem banku. Zgoda na zaciągnięcie kredytu będzie miała znaczenie ze względu na art. 41 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepis ten wskazuje, że:
„§ 1. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.
§ 2. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
§ 3. Jeżeli wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności lub dotyczy majątku osobistego jednego z małżonków, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9.”
Przeczytaj też: Jak uchronić spadek przed komornikiem
Stosownie do powyższego przepisu Pani zgoda na kredyt miała to znaczenie, że w przypadku niewywiązywania się przez Pani męża z umowy, wierzyciel – bank, będzie mógł skierować egzekucję również przeciwko Pani, jako żony dłużnika, z ograniczeniem tej egzekucji do przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego małżeńskiego. Stroną istniejącego stosunku prawnego, czyli umowy kredytu, pozostaje jedynie Pani mąż jako dokonujący czynności prawnej. Pani jako małżonek niedokonujący takiej czynności odpowiada jedynie majątkiem wspólnym (pewną masą majątkową) za cudzy dług (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 24 czerwca 2005 r., sygn. akt V CK 799/2004, Lexis.pl nr 1631409 oraz w wyroku z 6 grudnia 2012 r., sygn. akt III CSK 43/2012, Lexis.pl nr 5159579).
Tak więc Pani wprawdzie nie musi spłacać kredytu, ale po nadaniu klauzuli wykonalności wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję także z majątku wspólnego.
Jak wnoszę z Pani informacji dom jest Pani własnością. Bardzo jest jednak istotne, kiedy ta własność powstała, czy w trakcie trwania wspólności małżeńskiej z Państwa dochodów, czy też dom był Pani własnością jeszcze przed zawarciem małżeństwa, lub w trakcie małżeństwa z Pani majątku odrębnego (np. spadek lub darowizna od rodziców). Jeżeli dom jest Pani majątkiem odrębnym, nie będzie podlegał egzekucji, ale jeżeli jego nabycie przez Panią nastąpiło w trakcie trwania małżeństwa za wspólne dochody, będzie on stanowił majątek wspólny. Bowiem nawet nieruchomość nabyta przez jednego z małżonków ze środków z majątku wspólnego, należy do obojga małżonków, pomimo że tylko jeden z nich wpisany jest do księgi wieczystej.
Zobacz również: Przepisanie mieszkania własnościowego na córkę
W obu przypadkach przepisanie domu na syna nie ma większego znaczenia. Jeżeli bowiem dom pozostaje Pani majątkiem odrębnym, to ewentualna egzekucja prowadzona przez bank nie może go dotyczyć. Natomiast, jeżeli dom pozostaje we wspólności, to w sytuacji, gdy kredyt był zaciągnięty w przeszłości to obecne jego przepisanie na syna może zostać wzruszone skargą pauliańską.
Skarga pauliańska unormowana jest w art. 527-534 Kodeksu cywilnego. Istotą skargi pauliańskiej jest udzielenie możliwości dochodzenia roszczeń wierzyciela (tutaj: banku), gdy wskutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, a w efekcie tego zabiegu osobą pokrzywdzoną został wierzyciel. W takim przypadku wierzyciel ma prawo żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
Natomiast sama skarga pauliańska jest rodzajem powództwa, które składa się w sądzie. Jej uwzględnienie daje następujący skutek:
Reasumując, Pani jako małżonka dłużnika, wyrażając zgodę na zawarcie umowy, spowodowała to, że bank jako wierzyciel może obecnie zaspokoić swoje roszczenia z Pani i Pani męża majątku wspólnego oraz z jego majątku odrębnego. Majątkiem wspólnym objęty będzie również dom, jeżeli został nabyty ze środków powstałych w trakcie małżeństwa. Natomiast, jeżeli dom stanowi Pani majątek odrębny, nie obejmie go postępowanie egzekucyjne wierzyciela.
Przeczytaj również: Wspólne rozliczenie a komornik
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
