• Data: 2024-05-15 Autor: Katarzyna Siwiec
Ojciec zmarł w zeszłym tygodniu. Miał majątek wspólny z żoną – dom i kawałek pola. Ojciec w testamencie przekazał swój majątek mojemu bratu. Jest jeszcze siostra. Czy musimy od razu zakładać sprawę spadkową? Brat i tak na razie nie będzie z tego majątku korzystał. Chcemy z tym poczekać, ale jest problem – ja mam komornika z urzędu skarbowego. Na razie nie mogę spłacić swoich długów. Czy komornik może się domagać uporządkowania spraw spadkowych? Czy komornik może coś zająć z majątku po ojcu, skoro sprawy spadkowe nie są uregulowane? Ustawowo chyba należy mi się jakiś zachowek, a komornik nic nie wie o testamencie. Co zrobić, aby komornik nic nie zajął?
Sprawa spadkowa może być założona w każdym czasie, nawet po 30 latach od śmierci spadkodawcy. Natomiast, co do zasady jedynie w terminie 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy, jest możliwość złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, np. gdy jest on poważnie zadłużony. W opisie nic nie wskazuje, aby tak było, a więc wydaje się, że Państwo nie musicie się śpieszyć.
Na potwierdzenie powyższego cytuję Panu obecnie obowiązujący przepis art. 1015 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
§ 2. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.”
Urząd Skarbowy, jako Pana wierzyciel, będzie mógł wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku do sądu, ponieważ w myśl art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego – sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę.
Jak się przyjmuje w orzecznictwie, osobami zainteresowanymi są w szczególności: spadkobiercy ustawowi i testamentowi oraz ich spadkobiercy, zapisobiercy zwykli oraz dalsi zapisobiercy, zapisobiercy windykacyjni, uprawnieni do zachowku, nabywcy spadku oraz udziału spadkowego, wierzyciele spadkodawcy, wierzyciele spadkobiercy i zapisobiercy, współwłaściciele nieruchomości w wypadku śmierci jednego z nich (zob. orzeczenie Sąd Najwyższy z 11.2.1958 r., III CO 29/57).
Zobacz też: Odrzucenie spadku a komornik
Z tym tylko, że nawet jeśli urząd wystąpi z takim wnioskiem, nie na wiele mu się to zda, ponieważ Pana brat ujawni testament, zgodnie z którym to on dziedziczy cały spadek, a nie Pan, więc de facto Pan nie nabędzie z tytułu dziedziczenia żadnego majątku.
Oczywiście urząd skarbowy musi powziąć wiadomość najpierw o śmierci Pana ojca. Komornik może zająć coś, co należy do Pana w całości lub części, Pan nie oddziedziczy spadku, więc nie będzie możliwe zajęcie Pana prawa do podziału. Gdyby Pan był spadkobiercą, możliwe byłoby złożenie przez wierzyciela wniosku o zajęcie prawa dłużnika do żądania podziału majątku spadkowego i po zajęciu tego prawa mógłby żądać podziału majątku spadkowego, przyznania Panu na własność jakiegoś przedmiotu i następnie egzekwować dług w drodze jego licytacji, ale w tym przypadku nie ma takiego zagrożenia, bo jest testament i Pan nie dziedziczy.
Panu natomiast będzie się należał zachowek w wysokości 1/2 Pana udziału spadkowego. Pański udział spadkowy to 1/3, bo poza Panem dziedziczyłaby z ustawy dwójka rodzeństwa, a więc ma Pan prawo do wartości 1/6 majątku spadkowego, którą powinien wypłacić Panu brat, oczywiście na Pana żądanie.
Przeczytaj też: Mam komornika i dostałem spadek
Teoretycznie, zgodnie z treścią art. 887 Kodeksu postępowania cywilnego, z mocy samego zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie prawa i roszczenia dłużnika. Tym samym urząd skarbowy może w Pana imieniu wytoczyć powództwo o zachowek przeciwko bratu. Roszczenie o zachowek jest w swej istocie wierzytelnością, która może zostać przez uprawnionego do zachowku przeniesiona na inną osobę (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1975 roku – III CZP 91/74), aczkolwiek w praktyce nigdy jeszcze nie spotkałam się z sytuacją, kiedy to urząd sięgał po tak skomplikowane środki prawne, więc ryzyko, że zrobi to w Pana przypadku, wydaje mi się niewielkie.
Zobacz również: Książeczka mieszkaniowa po śmierci właściciela
Podsumowując, w przypadku śmierci spadkodawcy i pozostawienia testamentu, spadkobiercy mogą podejmować decyzje o stwierdzeniu nabycia spadku w dowolnym czasie, nawet po wielu latach. Istotne jest jednak, że brak oświadczenia w ciągu sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy jest traktowany jako przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Komornik może podjąć próbę zajęcia spadku, jeśli dłużnik formalnie zostanie uznany za spadkobiercę, co stwarza ryzyko dla osób z długami. Warto też pamiętać o możliwości roszczenia zachowku w przypadku wyłączenia z testamentu, co może stanowić istotne zabezpieczenie finansowe dla pominiętych spadkobierców.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach spadkowych? Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online oraz profesjonalnego sporządzania pism, aby uregulować wszystkie kwestie spadkowe szybko i bezproblemowo. Kontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie doświadczonych specjalistów. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1958 r., sygn. akt III CO 29/57
3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1975 r., sygn. akt III CZP 91/74)
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
