• Data: 2023-12-13 Autor: Joanna Korzeniewska
Zbycie samochodu zajętego przez komornika to zagadnienie, z którym możemy się spotkać w naszym codziennym życiu. Artykuł omawia od strony prawnej sytuację, gdy samochód jest przedmiotem egzekucji komorniczej, a mimo to zostaje zbyty nowemu nabywcy. Na przykładzie sprawy pana Lucjana prezentujemy kluczowe aspekty prawne związane z taką sytuacją, wyjaśniając, jakie kroki można podjąć, aby chronić prawa zarówno dłużnika, jak i nabywcy w dobrej wierze. Objaśniamy istotne przepisy Kodeksu postępowania cywilnego oraz Kodeksu cywilnego, które mają zastosowanie w tego typu sprawach.
Pan Lucjan zwrócił się do nas o poradę po tym, jak przy próbie rejestracji zakupionego w lombardzie samochodu dowiedział się, że od prawie roku auto ma wpis komorniczy. Poprzednim właścicielem był auto-komis. Natomiast dowód rejestracyjny był wystawiony jeszcze na poprzedniego właściciela – osobę fizyczną. Pan Lucjan otrzymał dowód zakupu w postaci faktury VAT. Pytał, jak wybrnąć z tej sytuacji i nie spłacać cudzego długu.
W codziennym życiu, mimo zachowania należytej staranności, niejednokrotnie można doświadczyć przykrych niespodzianek. W przypadku samochodów jest to bardziej realne niż w przypadku nieruchomości, gdzie patrzy się w księgę wieczystą i widzi wpisy o hipotece. Zwykle z samochodem wydaje się być wszystko w porządku.
W sprawie pana Lucjana będą miały zastosowanie przepisy o egzekucji z ruchomości, opisane w Kodeksie postępowania cywilnego (K.p.c.). Pierwszym etapem egzekucji z ruchomości jest właśnie dokonanie zajęcia przez komornika. Po jego wykonaniu komornik zawiadamia o tym dłużnika zgodnie z art. 805 § 1 K.p.c. Wskutek zajęcia wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie z tej ruchomości, choć z drugiej strony nie pozbawia to dłużnika prawa własności tej ruchomości. Dodatkowo, zgodnie z art. 847 K.p.c., komornik powinien sporządzić protokół zajęcia, w którym zapisuje miejsce, czas zajęcia, osoby biorące udział w czynnościach, uwagi np. dłużnika dotyczące praw osób trzecich. W tamtej chwili pewnie żadna osoba trzecia nie miała praw do samochodu, a dopiero później ta sytuacja się zmieniła. Pan Lucjan powinien zapoznać się z protokołem zajęcia.
Zbycie samochodu nie ma wpływu na los postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z art. 848 K.p.c. zajęcie ma ten skutek, że rozporządzenie ruchomością dokonane po jej zajęciu nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania, a postępowanie egzekucyjne z zajętej ruchomości może być prowadzone również wobec nabywcy. Przepis ten nie narusza przepisów o ochronie nabywcy w dobrej wierze.
Zobacz też: Co grozi za sprzedaż samochodu zajętego przez komornika
Tak więc komornik ma możliwość prowadzenia postępowania przeciwko nabywcy pojazdu, którego z kolei powinien zawiadomić o stanie postępowania.
Teraz należy na chwilę zatrzymać się nad regulacjami dotyczącymi ochrony nabywcy w dobrej wierze. Można je znaleźć w Kodeksie cywilnym (K.c.), konkretnie chodzi o art. 169 K.c., zgodnie z jego treścią – jeśli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze. Tak więc warunkiem skutecznego nabycia rzeczy jest działanie w dobrej wierze.
Dobra wiara polega na tym, że ktoś miał błędne przekonanie, że zbywca jest osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, tylko że jest to przekonanie usprawiedliwione okolicznościami. Trudno byłoby wykazać, że pan Lucjan nie zachował należytej staranności, gdyż zapewne miał wgląd w niezbędne dokumenty, przede wszystkim w dowód rejestracyjny, umowę sprzedaży czy też fakturę, poświadczające, że zbywca miał prawo dysponowania samochodem. Tak więc można uznać, że pan Lucjan nabył skutecznie własność samochodu, jednakże nabycie auta po dokonaniu zajęcia nie ma wpływu na samo zajęcie i nie wstrzymuje egzekucji.
Jednak pan Lucjan, jako osoba trzecia, mógłby domagać się ochrony swoich praw w postępowaniu egzekucyjnym. Podstawą do tego jest art. 841 K.p.c. – osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu spod egzekucji, jeśli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Jest to dość często stosowany środek ochrony praw osoby trzeciej, która ucierpiała wskutek postępowania.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23.04.1998 r. (sygn. akt I CKN 628/97), zauważył, iż „prawo własności przedmiotu uzasadnia bezwarunkowo powództwo z art. 841 k.p.c.” Powództwo to trzeba złożyć w terminie miesiąca od dowiedzenia się o naruszeniu prawa do sądu właściwego ze względu na osobę komornika. Najpóźniej można je złożyć do zakończenia postępowania egzekucyjnego. Warto wraz z powództwem zawrzeć wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Powodem jest osoba trzecia, której prawo naruszono, pozwanym będzie wierzyciel, a jeśli dłużnik będzie zaprzeczał prawom pana Lucjana, wówczas on również stanie się pozwanym.
Powództwo takie często bywa skuteczne, dlatego z całą pewnością pan Lucjan powinien je złożyć. W mojej ocenie ma on naprawdę duże szanse na wyprostowanie tej sytuacji.
Pan Lucjan mógłby jeszcze rozważyć złożenie odstąpienia od umowy sprzedaży ze względu na jej wadę prawną na podstawie art. 560 § 1 K.c. Zgodnie z art. 568 § 2 i 3 K.c. przysługuje mu prawo odstąpieniu od umowy z powodu wady prawnej w ciągu roku od jej wykrycia.
W sytuacji pana Lucjana proponowałaby najpierw spróbować odstąpić od umowy kupna-sprzedaży tego pojazdu. W rezultacie umowa byłaby uważana za niezawartą, co oczywiście wiązałoby się z koniecznością zwrotu pieniędzy. Warto spróbować tej drogi, bo może okazać się skuteczna, ale jeśli to nic nie da, trzeba mieć na uwadze terminy. Może bowiem zaistnieć sytuacja, że odstąpienie nie da efektu, a termin na wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego minie. W związku z tym radziłabym panu Lucjanowi zastosować te dwie drogi równolegle – złożyć do sądu powództwo w sprawie egzekucji i jednocześnie spróbować odstąpić od umowy, a jeśli się uda, wówczas pan Lucjan wycofałby tamto powództwo z powodu, iż przestał być stroną w sprawie. Termin do złożenia tego powództwa jest zawity i nie podlega przywróceniu. Dlatego też lepiej nie zaniedbywać tej drogi, gdyż tak naprawdę nigdy nie ma gwarancji, co do wyniku postępowania, nawet prostego.
Zobacz również: Kiedy komornik nie może zająć samochodu
Niespodziewane zajęcie samochodu
Pan Krzysztof zakupił używany samochód od prywatnego sprzedawcy. Wszystkie dokumenty, w tym dowód rejestracyjny i umowa sprzedaży, wydawały się być w porządku. Jednakże dwa miesiące po zakupie pojawił się u niego komornik, informując, że samochód został zajęty w związku z długami poprzedniego właściciela. Pan Krzysztof, będąc nabywcą w dobrej wierze, został zmuszony do podjęcia działań prawnych w celu ochrony swoich praw do pojazdu.
Sprzedaż samochodu tuż przed zajęciem
Pani Anna, mając problemy finansowe, postanowiła sprzedać swój samochód. Znajomy kupiec szybko sfinalizował transakcję, a Pani Anna spłaciła część swoich długów. Niedługo po sprzedaży na samochód nałożono zajęcie komornicze w związku z pozostałymi długami pani Anny. Kupiec, nieświadomy tych problemów, znalazł się w trudnej sytuacji, gdyż jego prawo do samochodu zostało zakwestionowane przez komornika.
Zakup samochodu z zajęciem komorniczym
Pan Jan nabył samochód od dealera samochodowego, który zapewniał o legalności transakcji. Po kilku tygodniach okazało się, że na samochód zostało nałożone zajęcie komornicze jeszcze przed zakupem przez pana Jana. Jako nabywca w dobrej wierze pan Jan musiał stawić czoła problemowi. Wystosował do sprzedawcy przygotowane przez prawnika oświadczenie o odstąpieniu od umowy z powodu wady prawnej.
Zbycie samochodu zajętego przez komornika to skomplikowana sytuacja prawna, która wymaga precyzyjnego podejścia i znajomości przepisów. Warto pamiętać, że zarówno nabywcy, jak i dłużnicy mają określone prawa, które mogą być chronione przez odpowiednie procedury prawne. Kluczowe jest tutaj działanie w dobrej wierze i odpowiednie reagowanie na sytuacje, gdy samochód staje się przedmiotem egzekucji komorniczej. Artykuł ten ma na celu rzucenie światła na zawiłości tej problematyki oraz wyjaśnienie potencjalnych dróg postępowania dla osób, którym przytrafił się taki problem.
Potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej w sprawie zajęcia samochodu przez komornika lub sporządzenia odpowiednich pism procesowych? Skontaktuj się z nami online – nasi doświadczeni prawnicy są do Twojej dyspozycji, by pomóc w każdej, nawet najbardziej skomplikowanej sytuacji prawnej. Zapraszamy do kontaktu poprzez formularz umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.04.1998 r., sygn. akt I CKN 628/97
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
