• Data: 2024-03-27 Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
W obliczu rosnących długów dorosłych dzieci, wiele rodzin staje przed wyzwaniem ochrony własnego majątku. Prawo oferuje jednak szereg rozwiązań, które mogą skutecznie zabezpieczyć rodziców przed niechcianym dziedziczeniem finansowych problemów ich potomków. W niniejszym artykule przedstawiamy praktyczne porady, jak uniknąć odpowiedzialności za długi syna, bazując na aktualnych przepisach i życiowych przykładach, aby pomóc Ci zabezpieczyć swoją przyszłość finansową.
Z problemem zwróciła się do nas Pani Maria, zadając pytanie: "Jak zabezpieczyć się i uchronić od odpowiedzialności za ewentualne długi dorosłego syna?"
Przepisy prawa nie przewidują odpowiedzialności za długi pełnoletniego członka rodziny. Jedyną opcją, na podstawie której rodzice mogliby odpowiadać za długi dziecka jest śmierć tego dziecka i dziedziczenie po nim.
Najlepiej byłoby zawrzeć z zadłużonym synem umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia (wykluczy to dziedziczenie z ustawy) lub pamiętać o odrzuceniu spadku w ciągu 6 miesięcy od jego śmierci.
Przewidziana w art. 1048 K.c. umowa dotycząca zrzeczenia się takiego spadku ma przy tym charakter negatywny, bo wyłączający dziedziczenie. Zrzeczenie się dziedziczenia następuje w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego pomiędzy spadkobiercą a przyszłym spadkodawcą. Zrzeczenie się dziedziczenia może – według wyraźnego brzmienia art. 1048 K.c. – obejmować tylko dziedziczenie ustawowe. Nie ma zatem możliwości zrzeczenia się dziedziczenia testamentowego. Taki spadkobierca może jedynie spadek odrzucić (art. 1012 K.c.). Nie ma przeszkód, aby spadkobierca, który zrzekł się dziedziczenia z ustawy, nabył spadek lub zapis na podstawie testamentu.
Zobacz też: Czy komornik może zająć konto matki za długi syna
Z punktu widzenia praktyki notarialnej istotne znaczenie ma art. 1049 K.c. Według § 1 tego artykułu zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się, chyba że umówiono się inaczej. Jeżeli spadkobiercy chodziłoby więc o objęcie skutkami zrzeczenia się dziedziczenia tylko zrzekającego się, w treści umowy powinno być zawarte postanowienie, że nie obejmuje ono jego zstępnych.
Spadkobierca, który zrzeka się dziedziczenia, powinien mieć świadomość skutków zawartej w tym przedmiocie umowy. Zostaje on bowiem (a także jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia) wyłączony od dziedziczenia tak, jakby nie dożył otwarcia spadku (art. 1049 § 2 K.c.).
Jeśli obawia się Pani, że komornik cokolwiek może zająć z Pani ruchomości w domu, to proszę zacząć od wymeldowania syna, najlepiej niech sam się wymelduje spod Pani adresu.
Przeczytaj też: Zrzeczenie się dziedziczenia a komornik
A gdyby nie, i gdyby komornik dokonał zajęcia Pani rzeczy, służy Pani tzw. powództwo przeciwegzekucyjne. Powództwo o zwolnienie od egzekucji, zwane ekscydencyjnym lub interwencyjnym, może wytoczyć osoba trzecia. Może ona żądać zwolnienia od egzekucji przedmiotu, jeżeli egzekucja skierowana do tego przedmiotu narusza jej prawa (art. 841 § 1 K.p.c.).
Podstawę powództwa mogą stanowić przykładowo następujące naruszenia prawa: skierowanie egzekucji do przedmiotu stanowiącego własność osoby trzeciej; osobie trzeciej przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do zajętego przedmiotu, a ustawa nie nakazuje uwzględniać tego prawa w inny sposób w egzekucji; zajęty przedmiot nie należy do dłużnika, a osoba trzecia ma prawo żądać wydania tego przedmiotu; na korzyść osoby trzeciej istnieje zakaz zbywania lub obciążania przedmiotu i zakaz ten obowiązuje wierzyciela.
Na tej podstawie sąd zwolni spod egzekucji przedmioty należące do Pani, które komornik zajął bezprawnie.
A poza tym – proszę niczego nie podpisywać synowi, nie poręczać zobowiązań, nie zawierać deklaracji do spłaty czegokolwiek w jego imieniu.
Zobacz również: Jak zabezpieczyć się przed długami żyjącego ojca
Pani Anna i zrzeczenie się dziedziczenia
Pani Anna, mając na uwadze wysokie zadłużenie swojego dorosłego syna, zdecydowała się skonsultować z notariuszem w celu zawarcia umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia. Była to trudna decyzja, jednakże po głębokim przemyśleniu i zrozumieniu możliwych konsekwencji, wolała zapewnić sobie i swoim wnukom bezpieczeństwo finansowe. Umowa została zawarta w formie aktu notarialnego, co daje jej pełną moc prawną i zabezpiecza przed niechcianym dziedziczeniem długów syna.
Pan Michał i powództwo przeciwegzekucyjne
Kiedy do domu Pana Michała wkroczył komornik, chcąc zająć rzeczy, które rzekomo należały do jego zadłużonego syna, Pan Michał postanowił skorzystać z możliwości, jaką daje powództwo przeciwegzekucyjne. Z pomocą adwokata zebrał niezbędne dowody potwierdzające, że zająć rzeczy stanowią własność Pana Michała, a nie jego syna. Sprawa trafiła do sądu, który ostatecznie zwolnił z egzekucji przedmioty należące do Pana Michała, przywracając mu spokój i poczucie bezpieczeństwa.
Rodzina Kowalskich i wymeldowanie syna
Rodzina Kowalskich stanęła przed trudnym wyborem, kiedy okazało się, że długi ich syna mogą wpłynąć na ich życie finansowe. Zdecydowali się na krok, który był zarówno praktyczny, jak i emocjonalnie trudny - wymeldowanie syna z domu rodzinnego. Syn zrozumiał powagę sytuacji i sam zdecydował się na wymeldowanie, co pomogło chronić ruchomości rodziny przed potencjalnym zajęciem przez komornika. Ta decyzja, choć trudna, była krokiem w stronę zapewnienia finansowej stabilności rodziny.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
