• Data: 2023-12-30 Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Gdy ktoś bliski odchodzi, pozostawiając nie tylko majątek, ale i zobowiązania finansowe, istotne staje się zrozumienie prawnych aspektów dziedziczenia długu. Proces ten reguluje Kodeks cywilny, który określa zasady przejścia praw i obowiązków zmarłego na spadkobierców, a także sposób, w jaki mogą oni odpowiadać za długi spadkowe. Od decyzji o sposobie przyjęcia spadku – bez ograniczeń lub z dobrodziejstwem inwentarza – zależy zakres odpowiedzialności spadkobiercy za zaciągnięte przez zmarłego zobowiązania. Powyższą kwestię omówimy na przykładzie pani Heleny.
Pani Helena odziedziczyła 4 lata temu dług po zmarłej osobie. Bank żąda od niej spłaty długu wraz z odsetkami do dnia dzisiejszego, a nie do dnia śmierci zmarłego. Pani Helena była przekonana, że bank nie nalicza odsetek już po śmierci zmarłego. Zapytała nas, jak ta sytuacja wygląda prawnie.
W niniejszej sprawie warto zastanowić się nad tym, kto spłaca długi po śmierci dłużnika. Skutkiem złożenia oświadczeń o przyjęciu spadku jest, zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego, przejście praw i obowiązków zmarłego z chwilą jego śmierci na spadkobierców, czego potwierdzeniem jest postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku bądź sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia. Od tej chwili spadkobiercy, którzy przyjęli spadek, odpowiadają także za zaciągnięte przez zmarłego zobowiązania.
Tak więc zobowiązania zmarłego, np. kredyt bankowy, są dziedziczone przez spadkobierców, co więcej – to oni ponoszą za nie odpowiedzialność – za spłatę kapitału, odsetek itp.
W zależności od rodzaju oświadczenia dotyczącego przyjęcia spadku inny jest zakres odpowiedzialności za długi spadkowe. W razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia.
Zobacz też: Windykacja długu osoby zmarłej
Natomiast w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Oznacza to, że spadek zostanie nabyty tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Spadkobierca może sporządzić wykaz inwentarza majątku spadkowego i złożyć go w sądzie albo przed notariuszem, albo skorzystać z usług komornika. Kodeks cywilny nie wskazuje terminu dla sporządzenia takiego spisu. Należy wpisać tam wszystko, co wchodziło w skład spadku, czyli także zobowiązania. Wtedy spadkobierca będzie odpowiadał za długi spadkowe tylko do wysokości aktywów nabytego spadku. To ostatnie oznacza, że odpowiedzialność ograniczona byłaby do wartości spadku bez względu na wysokość długu. Bank nie miałby wtedy prawa domagać się większej kwoty niż wartość spadku (mimo naliczania odsetek od kredytu po śmierci kredytobiorcy).
Tak więc umowa po śmierci kredytobiorcy trwa, nie przerywa jej śmierć. Wstąpienie spadkobiercy w prawa i obowiązki zmarłego nie zmienia ani treści, ani zakresu obowiązków, jakie ciążyły na zmarłym. Z mocy prawa nie umarzają się ani kredyt, ani odsetki (wciąż występuje naliczanie odsetek po śmierci dłużnika), chyba że bank wydał decyzję o umorzeniu części bądź całości odsetek lub nie podjął wobec spadkobierców działań mających na celu odzyskanie długu. W przypadku kredytu spłacanego w ratach przedawnienie kredytu po śmierci kredytobiorcy wynosi 3 lata dla każdej raty kredytu i odsetek z nią związanych.
Przypadek pani Anny
Pani Anna odziedziczyła dom po swoim ojcu. Niestety, wraz z nieruchomością przejęła również dług hipoteczny, który jej ojciec zaciągnął. Pani Anna zdecydowała się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, co ograniczyło jej odpowiedzialność za dług do wartości nabytych aktywów. Dzięki temu, mimo spłaty długu hipotecznego, mogła zachować dom bez narażania się na dodatkowe zobowiązania finansowe przekraczające wartość odziedziczonego majątku.
Sytuacja pana Marka
Pan Marek został jednym ze spadkobierców swojej ciotki. Ciotka pozostawiła po sobie znaczne oszczędności, ale również dług z tytułu niespłaconej pożyczki. Pan Marek, nieświadomy konsekwencji, przyjął spadek w prosty sposób, bez dobrodziejstwa inwentarza. Dopiero po fakcie zdał sobie sprawę, że jest teraz w pełni odpowiedzialny za dług ciotki i będzie musiał go spłacić.
Historia rodzeństwa Kowalskich
Troje rodzeństwa – Jan, Ewa i Tomasz – odziedziczyło mieszkanie po zmarłej babci. Wspólnie zdecydowali o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Po sporządzeniu wykazu inwentarza okazało się, że babcia miała zobowiązania kredytowe przewyższające wartość mieszkania. Dzięki przyjęciu spadku w ten sposób rodzeństwo Kowalskich nie musiało pokrywać całego długu i odpowiadało jedynie do wysokości wartości nabytych aktywów, czyli mieszkania. To pozwoliło im uniknąć dodatkowego obciążenia finansowego.
Podsumowując, artykuł wyjaśnia, kto spłaca długi zmarłego. Wybór sposobu przyjęcia spadku – czy to wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza – ma bezpośredni wpływ na zakres odpowiedzialności spadkobiercy za zobowiązania zmarłej osoby. Każdy potencjalny spadkobierca powinien dokładnie rozważyć dostępne możliwości przed podjęciem decyzji. Właściwe przeanalizowanie sytuacji może zapobiec negatywnym konsekwencjom finansowym.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej dotyczącej dziedziczenia długu, skontaktuj się z nami! Nasz zespół doświadczonych prawników oferuje porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych dokumentów i pism. Już dziś wypełnij formularz kontaktowy umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
