• Data: 2023-12-31 Autor: Michał Berliński
W artykule omówione zostaną zasady wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez komornika, proces ten inicjowany jest na podstawie wniosku wierzyciela i dołączonego do niego tytułu wykonawczego z klauzulą wykonalności. Skupimy się na rolach i obowiązkach komornika, wierzyciela oraz dłużnika w tym procesie. Szczególną uwagę poświęcimy kwestiom związanym z obowiązkami informacyjnymi wierzyciela oraz możliwościami działania dłużnika w przypadku częściowej spłaty długu. Poruszymy również tematykę składania skarg na działania komornika oraz procedurę odzyskiwania nadpłat przez dłużnika. Jako przykład posłuży nam sprawa, z jaką zgłosiła się do nas pani Renata.
Przeciwko pani Renacie został wydany nakaz zapłaty na 5500 zł, którego nie uregulowała od razu. Nakaz został wydany w październiku, a 10 grudnia pani Renata zapłaciła część kwoty, tzn. 4000 zł przelewem na konto wierzyciela. Mimo to po tygodniu komornik zablokował jej konto na całą sumę plus na opłaty dodatkowe. O zajęciu dowiedziała się w banku, bo nie otrzymała jeszcze pisma od komornika. Bank zdążył ściągnąć całą należność z jej konta i przekazać do komornika. W tej sytuacji pani Renata telefonicznie poinformowałam komornika, że część kwoty została już wcześniej przelana na konto wierzyciela, on jednak stwierdził, że wniosek wierzyciela był na taką, a nie inną kwotę i ją ściągnął, a następnie zakończył egzekucję. Zaproponował, aby o zwrot nadpłaty 4000 zł pani Renata wystąpiła do swojego wierzyciela. Wobec tego pani Renata tak uczyniła – wysłała wezwanie do wierzyciela, ale do tej pory nie otrzymała ani żadnej odpowiedzi, ani zwrotu nadpłaconej kwoty. W tej sytuacji pani Renata pyta, jakie powinnam podjąć kroki, aby otrzymać z powrotem nadpłaconą kwotę długu.
Komornik prowadzi swoje postępowanie na podstawie wniosku wierzyciela oraz dołączonego do niego tytułu wykonawczego. Klauzula wykonalności to swego rodzaju postanowienie, które wydaje sąd celem przedłożenia wyroku lub innego orzeczenia właściwemu komornikowi. Komornik, otrzymując wniosek wraz ze wspomnianym tytułem, dokonuje wszczęcia postępowania egzekucyjnego, doręczając dłużnikowi przy pierwszej czynności odpis zawiadomienia o wszczęciu postępowania wraz z odpisem tytułu wykonawczego. Komornik w swoim postępowaniu dysponuje wpierw adresem wskazanym mu przez wierzyciela, a następnie adresami, które ustali w wyniku zapytań do różnych instytucji, np. baza PESEL NET lub Biuro Ewidencji Ludności. Z uwagi na fakt nieuregulowania przez panią Renatę należności bezpośrednio po wydaniu nakazu wierzyciel jak najbardziej miał prawo skierować sprawę do komornika sądowego. Zapewne uprzednio nakaz został zaopatrzony w klauzulę wykonalności, a samo postępowanie zostało skierowane na drogę egzekucji słusznie. Wskazać należy, że jeśli wierzyciel skierował sprawę do egzekucji – ważna jest data złożenia wniosku – już po opłaceniu należności przez panią Renatę, to naraża się wtedy na obciążenie go kosztami niecelowej egzekucji, gdyż należy uznać, że taka była niecelowa, bowiem roszczenie zostało już uregulowane. Pani Renata podaje, że roszczenie nie zostało przez nią uregulowane w całości, lecz w części i o tę kwotę wierzyciel powinien ograniczyć egzekucję. Datą wszczęcia egzekucji jest data złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela. Dodam tylko, że wierzyciel nie ma obowiązku oczekiwać na ratalne regulowanie należności przez dłużnika.
Zobacz też: Przelałem pieniądze nie otrzymałem towaru
Po wszczęciu postępowania egzekucyjnego komornik ściągnął z konta pani Renaty takie kwoty, na jakie opiewał jego wniosek egzekucyjny. Wierzyciel powinien niezwłocznie poinformować komornika o otrzymanej od dłużniczki kwocie, ograniczając wniosek egzekucyjny o otrzymane należności. Pani Renata powinna wystąpić do komornika na piśmie, nie zaś telefonicznie.
Proponowałbym pani Renacie przesłanie komornikowi potwierdzenia dokonanych przez nią płatności bezpośrednio na konto wierzyciela. Komornik wezwałby wierzyciela do wskazania dokładnej kwoty zadłużenia. Jeśli komornik zakończyłby egzekucję i nie odniósł się do Pani wniosku, to wtedy można złożyć skargę na jego czynności, wykazując wszystkie te uchybienia. Skargę można złożyć na urzędowym formularzu lub na piśmie. Skarga podlega opłacie w kwocie 50 zł, której trzeba dokonać na konto sądu, który będzie ją rozpatrywał. Jeśli opłata nie zostanie uiszczona, sąd wezwie panią Renatę do uzupełnienia braków, jeśli zaś mimo tego ona jej nie uiści, to skarga będzie podlegać odrzuceniu. Skargę wnosi się do komornika, który dokonał zaskarżonej czynności.
„Art. 767. [Skarga na czynności komornika]
§ 1. 62 Na czynności komornika przysługuje skarga do sądu rejonowego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Dotyczy to także zaniechania przez komornika dokonania czynności. Skargę rozpoznaje sąd właściwy ze względu na siedzibę kancelarii komornika.
§ 11. Skarga nie przysługuje na zarządzenie komornika o wezwaniu do usunięcia braków pisma, na zawiadomienie o terminie czynności oraz na uiszczenie przez komornika podatku od towarów i usług.
§ 2. Skargę może złożyć strona lub inna osoba, której prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone.
§ 3. Skarga na czynność komornika powinna czynić zadość wymaganiom pisma procesowego oraz określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano, jak również wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
§ 31. Skarga może być wniesiona na urzędowym formularzu.
§ 32. Komornik doręcza urzędowy formularz skargi dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej oraz stronom i uczestnikom obecnym podczas czynności dokonywanej poza kancelarią, chyba że czynność ta podlega zaskarżeniu skargą w formie ustnej.
§ 33. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób udostępniania urzędowego formularza skargi, mając na względzie ustawowe wymagania przewidziane dla tego pisma, potrzebę zamieszczenia niezbędnych pouczeń co do sposobu wypełniania formularza, wnoszenia pisma i skutków niedostosowania go do ustawowych wymagań, a także konieczność bezpłatnego udostępniania formularzy w kancelariach komorniczych, siedzibach sądów oraz sieci Internet w formie pozwalającej na dogodną edycję treści formularza.
§ 4. Skargę wnosi się w terminie tygodniowym od dnia dokonania czynności, gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona; w innych przypadkach – od dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności strony lub osoby, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, a w braku zawiadomienia – od dnia powzięcia wiadomości przez skarżącego o dokonanej czynności. Skargę na zaniechanie przez komornika dokonania czynności wnosi się w terminie tygodniowym od dnia, w którym skarżący dowiedział się, że czynność miała być dokonana.
§ 5. Skargę wnosi się do komornika, który dokonał zaskarżonej czynności lub zaniechał jej dokonania. Komornik w terminie trzech dni od dnia otrzymania skargi sporządza uzasadnienie zaskarżonej czynności, o ile nie zostało ono sporządzone wcześniej, albo przyczyn jej zaniechania i przekazuje je wraz ze skargą i aktami sprawy do właściwego sądu, chyba że skargę w całości uwzględnia. O uwzględnieniu skargi komornik zawiadamia skarżącego oraz zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy.
§ 6. W przypadku stwierdzenia oczywistego naruszenia prawa przez komornika, sąd uwzględniając skargę, stosownie do okoliczności, może go obciążyć kosztami postępowania wywołanego skargą. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi”.
Przeczytaj też: Pismo od komornika bez potwierdzenia odbioru
Z opisu pani Renaty wynikałoby, że komornik jednak zakończył już swoje postępowanie, tylko czy wydał już postanowienie? Przez to, że komornik egzekwował większą kwotę, to pobrał od pani Renaty również większą opłatę i opłata w tej części powinna być pobrana od wierzyciela, jeśli zaś postanowienie jest już wydane i prawomocne, to nic nie można z tym zrobić.
Co zaś już do samego zwrotu od wierzyciela: pani Renata podała, że wysłała do firmy, której była dłużnikiem, wniosek o zwrot kwoty nadwyżki ponad jej dług. Pytanie, czy pismo było tzw. wezwaniem do zapłaty. Aby bowiem odzyskać pieniądze od tejże firmy, pani Renata powinna wezwać ich na piśmie, listem poleconym, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru do zwrotu określonej kwoty, w wyznaczonym przez nią terminie, na wskazany numer rachunku bankowego. Pismo najlepiej nazwać „wezwanie do zapłaty” lub ewentualnie „wezwanie do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia”. Nazwa nie jest tutaj tak ważna jak treść pisma. Jeśli zaś firma nie odpowie, nie zwróci środków, to można jeszcze, zanim pani Renta uda się ze sprawą do sądu, spróbować np. zawiadomić miejskiego (powiatowego) rzecznika praw konsumentów, o ile to roszczenie, które wynika z takiej umowy. Jeśli zaś nie lub pani Renata chciałaby od razu skierować sprawę do sadu, to musi wnieść pozew o zapłatę, wskazując jako dowody potwierdzenie zapłaty, potwierdzenie pobrania z konta pozostałej należności czy też właśnie owo wezwanie do zapłaty. Musi również pozew opłacić i oczekiwać na wydanie w sprawie nakazu bądź innego orzeczenia, w zależności od uznania sądu. W sprawie dla wyjaśnienia wątpliwości może również odbyć się rozprawa. Koszty tego postępowania będą podlegały zwrotowi na rzecz pani Renaty od firmy.
Wniesienie sprawy do komornika po częściowej zapłacie długu
Jan Kowalski otrzymał nakaz zapłaty z sądu za zaległe rachunki za energię elektryczną. Pomimo częściowej zapłaty zadłużenia firma energetyczna skierowała sprawę do komornika, nie informując go o dokonanych wpłatach. Jan, po otrzymaniu zawiadomienia od komornika, musiał szybko przedstawić dowody częściowej zapłaty i wnioskować o zmniejszenie kwoty egzekucji. Sprawa ta podkreśla wagę komunikacji między wierzycielem a dłużnikiem oraz roli komornika w weryfikacji aktualnego stanu zadłużenia.
Problem z nieaktualnym adresem doręczenia
Ewa Nowak, która przeprowadziła się kilka lat temu, została zaskoczona postępowaniem egzekucyjnym zainicjowanym na jej stary adres. Wierzyciel nie zaktualizował danych kontaktowych, co skutkowało tym, że Ewa nie była świadoma prowadzonego postępowania. Dopiero interwencja u komornika i udowodnienie aktualnego miejsca zamieszkania pozwoliły na prawidłowe przeprowadzenie dalszej części procesu egzekucyjnego. Przypadek Ewy pokazuje, jak ważne jest utrzymywanie aktualnych danych adresowych w przypadku wszelkich zobowiązań finansowych.
Skuteczna skarga na czynności komornika
Tomasz, po spłaceniu całego zadłużenia, nadal był obciążany przez komornika, który nie został poinformowany o pełnej spłacie przez wierzyciela. Tomasz złożył skargę na działania komornika, przedstawiając dowody spłaty długu. Sąd, rozpatrując skargę, uwzględnił ją, nakładając na wierzyciela obowiązek pokrycia kosztów niecelowej egzekucji. Ten przykład ilustruje, jak istotna jest bieżąca komunikacja pomiędzy wszystkimi stronami procesu egzekucyjnego oraz jak skarga może być skutecznym narzędziem w obronie praw dłużnika.
W artykule przeanalizowaliśmy kompleksowy proces postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika, podkreślając znaczenie klarownej komunikacji między wierzycielem, dłużnikiem i komornikiem. Zwróciliśmy uwagę na potrzebę aktualizacji danych adresowych, prawidłowego dokumentowania płatności i możliwości składania skarg w przypadku nieprawidłowości. Przytoczone przykłady z życia wzięte podkreślają, jak ważne jest zrozumienie praw i obowiązków każdej ze stron w procesie egzekucyjnym, co może przyczynić się do uniknięcia nieporozumień i niepotrzebnych komplikacji.
Potrzebujesz wsparcia prawego w sprawach egzekucyjnych? Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online oraz profesjonalnego przygotowania pism, które pomogą Ci skutecznie nawigować przez procesy egzekucyjne i chronić Twoje prawa. Skontaktuj się z nami już dziś – pod artykułem znajdziesz formularz kontaktowy.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
