• Data: 2024-01-07 Autor: Marek Gola
W artykule omawiamy, jakie są konsekwencje zaciągania zobowiązań finansowych bez zgody współmałżonka w świetle przepisów Kodeksu postępowania cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Analizowana sytuacja dotyczy przypadku pani Marty, gdy jej mąż zaciągnął kredyt bez jej wiedzy i zgody, co rodzi szereg pytań dotyczących odpowiedzialności majątkowej i możliwości egzekucji długu. Artykuł porusza również kwestię wyodrębnienia majątku osobistego małżonków oraz postępowania w przypadku odrzucenia spadku po zadłużonym małżonku.
Mąż pani Marty bez jej wiedzy i zgody zaciągnął kredyt w banku w wysokości 30 tys. zł. Do takiej kwoty nie potrzebował pisemnej zgody małżonki, bo bank jej nie wymagał. Pani Marta obawia się, czy mąż będzie spłacał to zobowiązanie. Pyta więc, co w takiej sytuacji zrobić i jak się zabezpieczyć, aby ona nie musiała tego kredyty w przyszłości spłacać.
Dla ochrony interesów pani Marty istotne znaczenie ma przepis art. 787 K.p.c., zgodnie z którym tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.
Innymi słowy, to osoba (instytucja), wobec której mąż pani Marty jest dłużnikiem, będzie musiała wykazać, że na zaciągnięte przez niego zobowiązanie zgodę wyraziła jego żona. Jak podkreśla się w literaturze, „bez względu na to, w jakiej formie została dokonana czynność prawna, z której wynika zobowiązanie dłużnika, wierzyciel wnoszący o nadanie klauzuli na podstawie art. 787 musi do wniosku załączyć oryginał dokumentu urzędowego lub prywatnego podpisanego przez małżonka dłużnika, z którego wynika udzielenie zgody na dokonanie czynności prawnej. Jeżeli zgoda została udzielona w formie ustnej, wierzyciel nie może domagać się nadania klauzuli przeciwko małżonkowi dłużnika” (Przemysław Telenga, Komentarz aktualizowany do art. 787 Kodeksu postępowania cywilnego, 2014.04.01).
Pani Marta podała, że nie wiedziała o kredycie. Wobec tego, dopóki żyje mąż, zadłużenie może być egzekwowane tylko z jego majątku osobistego. Takim majątkiem jest m.in. udział w spadku. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli na przykład mąż pani Marty otrzyma w drodze darowizny, testamentu, dziedziczenia nieruchomość, wówczas, mając na uwadze brak umów majątkowych małżeńskich, nieruchomość ta będzie należała do jego majątku osobistego.
Zobacz też: Pożyczka bez zabezpieczeń
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
Reasumując: jeżeli pani Marta nie wyraziła pisemnie (dokument prywatny lub urzędowy) zgody na zaciągnięcie przez jej męża zobowiązania, nie może być mowy o egzekucji tej wierzytelności z majątku wspólnego małżonków (zakładając ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej). Egzekucja może być prowadzona jedynie z męża majątku osobistego.
Gdyby mąż pani Marty zmarł, po jego śmierci pani Marta powinna rozważyć odrzucenie po nim spadku lub przyjęcie go z tzw. dobrodziejstwem inwentarza – wtedy odpowiadałaby za zobowiązania jedynie do wysokości tego, co mąż zostawił.
Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Przyjęcie lub odrzucenie udziału spadkowego przypadającego spadkobiercy z tytułu podstawienia może nastąpić niezależnie od przyjęcia lub odrzucenia udziału spadkowego, który temu spadkobiercy przypada z innego tytułu. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym powyżej jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Przypadek Karoliny i Marka
Karolina i Marek są małżeństwem od 10 lat. Pewnego dnia Karolina dowiaduje się, że Marek bez jej wiedzy i zgody zaciągnął kredyt w wysokości 50 000 zł na rozwój swojej działalności gospodarczej. Karolina jest zaskoczona i zaniepokojona, ponieważ obawia się, że w przypadku problemów ze spłatą kredytu bank może sięgnąć po ich wspólny majątek, w tym dom, w którym mieszkają z dwójką dzieci.
Historia Anny i Jakuba
Anna była przekonana, że jej mąż Jakub zarządza finansami rozsądnie. Jednak po jego nagłej śmierci Anna odkrywa, że Jakub miał zatajone przed nią długi, w tym duży kredyt konsumpcyjny, o którym nie miała pojęcia. Teraz Anna stoi przed trudnym wyborem: czy przyjąć spadek po mężu wraz z długami, czy też odrzucić go, aby chronić swój własny majątek i przyszłość finansową.
Sytuacja Ewy i Tomasza
Ewa i Tomasz są w trakcie rozwodu. W trakcie postępowania rozwodowego wychodzi na jaw, że Tomasz zaciągnął kredyt na zakup mieszkania, którego Ewa nie akceptowała. Ewa jest zaniepokojona, ponieważ mieszkanie to zostało zakupione w trakcie trwania ich małżeństwa i obawia się, że może być odpowiedzialna za spłatę tego długu, pomimo braku jej zgody na zaciągnięcie kredytu.
Zaciąganie zobowiązań finansowych bez wiedzy i zgody współmałżonka może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych. Jak pokazują przedstawione przypadki, nieświadomość jednego z małżonków nie zwalnia automatycznie z odpowiedzialności za wspólne zobowiązania. Dlatego ważne jest, aby małżonkowie się wzajemnie informowali o swoich decyzjach finansowych, co może zapobiegać potencjalnym problemom i konfliktom w przyszłości.
Potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej dotyczącej zobowiązań finansowych w małżeństwie? Skontaktuj się z nami! Oferujemy konsultacje online i pomoc w przygotowaniu niezbędnych pism prawnych, dostosowanych do Twojej indywidualnej sytuacji. Zapraszamy do kontaktu poprzez formularz umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Przemysław Telenga, Komentarz aktualizowany do art. 787 Kodeksu postępowania cywilnego, 2014.04.01
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
