• Data: 2023-12-24 Autor: Wioletta Dyl
W artykule omówimy, jakie rodzaje świadczeń są chronione przed zajęciem przez komornika. Przepisy z 2010 roku wprowadziły istotne zmiany w zakresie ochrony zasiłków, jednak nie wszystkie świadczenia są objęte tą ochroną. Szczególną uwagę poświęcimy zasiłkom z pomocy społecznej, omawiając sytuacje, w których mogą one zostać zajęte, oraz sposoby ich ochrony przed egzekucją komorniczą. Jako przykład posłuży nam sprawa pani Ireny.
Pani Irena opiekuje się niepełnosprawnym synem, który cierpi na niedowład prawostronny i porusza się na wózku inwalidzkim. Syn pobiera zasiłek socjalny, nie ma uprawnień do renty. Pani Irena pracuje i ma zajęcie komornicze na 30 tys. zł. Wie jednak, że za kilka miesięcy zostanie bez pracy i w związku z tym zamierza przejść na świadczenie pielęgnacyjne na syna. Pyta, czy komornik może zająć również te pieniądze – wypłacane z pomocy społecznej. Jeśli nie, czy może zająć dom, meble albo inne niezbędne sprzęty? Dom, w którym mieszka razem z synem jest współwłasnością jej i byłego męża. Były mąż również jest kaleką i przebywa w domu opieki społecznej.
Jeszcze nie tak dawno kwestia zajmowania zasiłków przez komorników sądowych nie była do końca uregulowana i zdecydowanie częściej dochodziło do ich zajęć. Jednakże w 2010 r. weszły w życie przepisy, które chronią w większym stopniu dłużników otrzymujących zasiłki. Nie wszystkie rodzaje zasiłków podlegają ochronie i z niektórych komornik może ściągać dług (np. alimenty).
W znowelizowanym w 2010 r. art. 833 § 6 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) znajdują się świadczenia, które nie podlegają egzekucji i są to:
Zobacz też: Świadczenie integracyjne a komornik
Jak widzimy, zasiłek z pomocy społecznej nie podlega zajęciu, a zatem komornik nie może go zabrać, ale przy zajęciu konta bankowego przez komornika trzeba udowodnić, że pieniądze na koncie są z MOPS-u. Niestety, w ten sposób zajęcie komornicze świadczeń socjalnych staje się możliwe, ponieważ świadczenie z MOPS „miesza się” z innymi przelewami przychodzącymi, tym samym tracąc swój immunitet jako świadczenie niedostępne dla komornika. W takiej sytuacji komornik bezwiednie zajmie pieniądze z konta (oczywiście powyżej kwoty wolnej od zajęcia komorniczego na rachunku bankowym), nie mając pojęcia, że zajął świadczenie z MOPS-u.
Aby zatem nie dopuścić do takiej sytuacji, dobrze byłoby, aby pani Irena założyła tzw. konto socjalne. Rachunek socjalny to specjalne konto, na które wpływają tylko i wyłącznie środki pochodzące ze świadczeń rodzinnych czy socjalnych, a tym samym stają się one niedostępne dla komornika. Po założeniu takiego konta w dowolnym banku należy zgłosić je do komornika, ponieważ musi mieć on świadomość, iż jest to konto socjalne, gdzie znajdują się środki niepodlegające zajęciu. Takie pismo pozwoli komornikowi uniknąć omyłkowego zajęcia tego rachunku. Należy dopilnować, aby na konto socjalne nie przyjmować żadnych innych wpłat aniżeli pochodzących z zasiłku.
Natomiast co do reszty majątku pani Ireny: zadaniem komornika jest ściągnięcie z majątku dłużnika należności dla wierzyciela. Przy czym komornik jest związany treścią wniosku wierzyciela o wszczęcie egzekucji i nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. To wierzyciel kieruje sprawę do komornika sądowego i tylko on może ją od niego wycofać.
Jeżeli zatem wierzyciel wskaże na zajęcie ruchomości czy domu, to komornik to zrobi. Komornik może bowiem dokonywać w ramach egzekucji zajęcia wszystkiego, co posiada dłużnik – nieruchomości (domy, mieszkania, działki); ruchomości (samochody, sprzęt RTV i AGD, meble itp.). Przy dokonywaniu egzekucji z ruchomości komornik nie może zająć „niezbędnych przedmiotów domowych”, czyli pościeli, bielizny, codziennego ubrania, zapasów żywności i opału potrzebnych na okres jednego miesiąca. Nie może również zająć narzędzi i innych przedmiotów, które są niezbędne do wykonywania pracy zarobkowej (może jednak zająć samochód) oraz przedmiotów niezbędnych do nauki, dokumentów osobistych, odznaczeń i przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmiotów codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową. Spod egzekucji wyłączone zostały także przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny, np. samochód dostosowany do potrzeb osoby niepełnosprawnej lub wózek inwalidzki, a także komputer z zainstalowanym oprogramowaniem do komunikacji osoby niepełnosprawnej. Niestety, komornik może zająć posiadane przez panią Irenę pozostałe ruchomości, np. telewizor, meble, komputer. Przy zajęciu musi sporządzić protokół zajęcia, a na zajętych przedmiotach umieścić informację o zajęciu. Przedmioty te mogą być następnie sprzedane na licytacji publicznej.
W przypadku nieruchomości komornik jednocześnie z wysłaniem wezwania do spłaty zadłużenia składa wniosek o wpis do księgi wieczystej informacji o wszczęciu egzekucji. W stosunku do osoby zadłużonej nieruchomość jest zajęta z chwilą doręczenia jej wezwania. Jeżeli dłużnikowi wezwania nie doręczono, nieruchomość jest zajęta wobec niego z chwilą dokonania wpisu do księgi wieczystej. Następnie komornik dokonuje opisu i oszacowania nieruchomości, a wreszcie przeprowadza licytację. Niemniej jednak nie sądzę, aby w przypadku pani Ireny doszło do zajęcia nieruchomości, bo ani kwota nie taka, a poza tym jednak jest to współwłasność, zatem ewentualne działania komornika w tej mierze musiałaby poprzedzić postępowanie o zniesienie wspólności. Chociaż życie pisze równe scenariusze. Zatem może byłoby lepiej spróbować się porozumieć z komornikiem i spłacać dobrowolnie określone kwoty.
Przykład 1
Pani Anna, samotna matka dwojga dzieci, otrzymuje regularnie świadczenia rodzinne oraz zasiłek z pomocy społecznej. Pewnego dnia, z powodu niespłaconego długu, komornik wszczął egzekucję z jej rachunku bankowym. Na szczęście, ponieważ większość środków na koncie pochodziła z MOPS-u, pani Anna była w stanie udowodnić ich źródło, co pozwoliło na ich zwolnienie z egzekucji. Przypadek ten podkreśla wagę posiadania osobnego konta dla świadczeń socjalnych.
Przykład 2
Pan Marek, pracujący na umowę-zlecenie, niedawno doświadczył zajęcia komorniczego swojego samochodu, który był niezbędny do wykonywania pracy. Mimo że samochód był jego głównym narzędziem pracy, komornik uznał, że wartość samochodu przewyższa ustawowy limit wolny od egzekucji. Ten przykład pokazuje, że nawet przedmioty niezbędne do pracy mogą być zajęte przez komornika, jeśli ich wartość jest wystarczająco wysoka.
Przykład 3
Pan Jakub, posiadający niewielkie zadłużenie, był zaskoczony, gdy komornik zajął jego telewizor i komputer. Chociaż przedmioty te były ważne w codziennym życiu pana Jakuba i jego rodziny, nie były one uznawane za „niezbędne przedmioty domowe” chronione przed egzekucją. To zdarzenie uświadamia, że komornik ma prawo zająć pewne ruchomości, które nie są bezwzględnie wyłączone spod egzekucji, nawet jeśli mają one dużą wartość użytkową dla dłużnika.
Podsumowując, ochrona świadczeń przed egzekucją komorniczą jest istotną kwestią dla wielu osób korzystających z różnych form wsparcia socjalnego. Jak pokazują nasze przykłady, ważne jest zrozumienie, które świadczenia są chronione i jakie kroki można podjąć, aby zabezpieczyć się przed niepożądanymi działaniami komornika. Odpowiednia wiedza i świadome zarządzanie finansami mogą znacząco pomóc w uniknięciu trudności związanych z egzekucją komorniczą.
Potrzebujesz indywidualnej porady prawnej lub wsparcia w przygotowaniu dokumentów? Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online, gdzie doświadczeni prawnicy pomogą Ci rozwiązać Twoje problemy prawne związane z egzekucją komorniczą, zapewniając profesjonalne i dostosowane do Twoich potrzeb wsparcie. Skontaktuj się z nami poprzez formularz umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
