• Data: 2023-05-24 Autor: Katarzyna Bereda
W 2016 zmarł mój wujek. Wierzyciele za pośrednictwem sądu poszukują kogoś, kto spłaci długi zmarłego. Ja zrzekłem się spadku po wujku w terminie, niestety, nie zdążyłem tej sprawy załatwić wobec moich nieletnich dzieci. Teraz sąd włączył je do postępowania. Co mogę zrobić w tej sytuacji? Czy zrzeczenie się spadku w imieniu dzieci po terminie ma szanse powodzenia? Czy jest jakieś inne rozwiązanie? Następna rozprawa ma odbyć się za półtora miesiąca. Nie wiem, co będzie przedmiotem orzekania. Nawet jeśli teraz rozpocząłbym starania o zrzeczenie się spadku w imieniu dzieci, to mogę nie zdążyć przed rozprawą. Co zrobić w tej sprawie?
Sytuacja jest jak najbardziej do odratowania, albowiem w przypadku przekroczenia terminu na odrzucenie spadku możliwe jest jego przywrócenie. Zgodnie z treścią art. 1019 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:
1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;
2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.
§ 2. Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.
§ 3. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.”
W myśl wyraźnego brzmienia art. 1019 K.c. także błąd może być podstawą do uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nieistotne jest, czy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby następuje przed, czy po stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu APD albo wydaniu EPS, a także to, czy następuje przed, czy po dokonaniu działu spadku (zob. uchw. SN z 06.06.2007 r., III CZP 53/07, OSNC 2008, Nr 7-8, poz. 78; uchw. SN z 22.11.2013 r., III CZP 77/13, OSNC 2014, Nr 9, poz. 86; w doktrynie P. Reichel, Uchylenie się od skutków prawnych, s. 77; A. Stempniak, Postępowanie o zatwierdzenie, cz. I, s. 571; E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: Gudowski, Komentarz, 2017, t. VI, art. 1019, Nb 14 i 16; M. Pazdan, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, 2015, t. II, art. 1019, Nb 22; J. Ciszewski, J. Knabe, w: Ciszewski, Komentarz, 2014, art. 1019, Nb 14). Jak wskazano w post. SN z 06.07.2012 r. (V CSK 313/11, Legalis) – rozstrzygnięcie sądu spadku w przedmiocie zatwierdzenia oświadczenia spadkobiercy o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do odrzucenia spadku (art. 1019 § 2 i 3 K.c.) ma w tym zakresie samodzielny charakter.
Z uwagi na powyższe, powinien Pan złożyć wniosek o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia woli o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka z jednoczesnym oświadczeniem o odrzuceniu spadku.
Wniosek taki wraz z oświadczeniem należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania dziecka. We wniosku proszę wskazać np. iż nie miał Pan świadomości konieczności odrzucenia spadku także przez dziecko, a ponadto nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy, co uniemożliwiło Panu złożenie takiego oświadczenia w terminie. Jeżeli sąd zatwierdzi ten wniosek, to dziecko nie przejmie zadłużonego spadku spadkodawcy – po złożeniu wniosku sąd wyznaczy rozprawę i jeszcze dopyta Pana w tym zakresie.
Uwzględnienie wniosku zależy od akceptacji sądu, dlatego musi Pan wykazać, iż błędnie nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy. Jeżeli nie złożył Pan jeszcze wniosku o wykonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka w sądzie rejonowym wydział rodzinny miejsca zamieszkania dziecka, to również taki wniosek należy złożyć, albowiem w przypadku małoletniego dziecka sąd musi najpierw wyrazić zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka, a dopiero później Pan może taki spadek odrzucić.
Dla szybkości postępowania proponuję złożyć te dwa wniosku jednocześnie wraz z informacją do sądu, który wydał załączone postanowienie, iż złożył Pan niniejsze wnioski.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika