Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Jestem wierzycielem. Posiadam wyrok z klauzulą wykonalności. Przeprowadzona egzekucja okazała się bezskuteczna. Dłużnik posiada nieruchomość z wpisaną na pierwszym miejscu hipoteką bankową. Chcę dokonać wpisu hipoteki przymusowej dla wierzytelności stwierdzonej wyrokiem na drugim miejscu, aby zabezpieczyć ewentualną sprzedaż nieruchomości bez mojej wiedzy. Nieruchomość jest współwłasnością dłużnika i jego żony, która z długiem nie ma nic wspólnego (dług dotyczy firmy męża). Uzyskałam zatem wyrok kolejny ustanawiający rozdzielność majątkową dłużnika i jego żony. Czy to wystarczy, aby sąd wieczystoksięgowy wpisał moją hipotekę na 1/2 udziału w nieruchomości, czy też muszę uzyskiwać dodatkowy podział tej nieruchomości na udziały przez sąd?
Z treści art. 35 ust. 1 u.k.w.h. wynika, iż właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. Przepis ten ma na celu zapewnienie zgodności stanu prawnego wynikającego z księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz usprawnienie postępowania wieczystoksięgowego.
Skutki zaniechania ujawnienia aktualnego stanu prawnego w księdze wieczystej obciążają wyłącznie uczestników.
Dłużnik powinien po uzyskaniu sądowego orzeczenia rozdzielności uaktualnić KW.
Z art. 3 ust. 1 u.k.w.h. wynika domniemanie, że prawo jawne z księgi wieczystej jest zgodne z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemanie zgodności wpisu właściciela w dziale II księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie może być obalone w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis hipoteki przymusowej. Domniemanie z art. 3 ust. 1 może być obalone w drodze procesu o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 ust. 1 u.k.w.h.). W postępowaniu wieczystoksięgowym domniemanie z art. 3 ust. 1 u.k.w.h., dotyczące wpisu właściciela, może być obalone na skutek wniosku o wpisanie nowego właściciela w miejsce poprzedniego na podstawie odpowiedniego dokumentu.
Hipoteka przymusowa pełni rolę szczególnego środka egzekucyjnego, w szerokim znaczeniu, a postępowanie dotyczące wpisu hipoteki przymusowej w księdze wieczystej powinno być traktowane jak postępowanie egzekucyjne, mimo że odbywa się na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego regulujących postępowanie wieczystoksięgowe i nie jest sposobem egzekucji, a jego skutkiem nie jest wyegzekwowanie roszczenia. Skoro ustanowienie hipoteki przymusowej ma na celu ułatwienie przyszłego postępowania egzekucyjnego, to skutek ten może być osiągnięty tylko wtedy, gdy wierzyciel dysponuje tytułem prawnym wymaganym do wszczęcia egzekucji, co przemawia za przyjęciem, że podstawę wpisu hipoteki przymusowej powinien stanowić taki sam tytuł, jaki uprawnia do prowadzenia egzekucji.
Zgodnie z art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa).
Zgodnie z art. 6268 § 2 K.p.c. rozpoznając wniosek o wpis sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Wpis dokonany z uwzględnieniem wymogów wynikających z art. 6268 § 2 K.p.c. jest wpisem prawidłowym i wywołuje wszystkie skutki przez prawo przewidziane. Jednak sąd nie rozważa wszystkich okoliczności wynikających z przedłożonych dokumentów, albowiem zgodnie z powyżej wskazanym artykułem kognicja sądu wieczystoksięgowego jest ograniczona. Badanie treści wniosku polega na sprawdzeniu, czy wniosek został złożony przez osobę legitymowaną do jego wniesienia i czy przytoczone we wniosku okoliczności mogą być podstawą dokonania żądanego w nim wpisu, natomiast badanie formy polega na sprawdzeniu, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym. Badanie dołączonych do wniosku dokumentów obejmuje zarówno formę dokumentu, jak i jego treść, bowiem zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego obejmuje także ocenę, czy dany dokument stanowi uzasadnioną podstawę wpisu. W myśl art. 6262 § 3 K.p.c. do wniosku o dokonanie wpisu należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej.
Postanowienie sądu ustanawiające rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami stanowi podstawę wpisu współwłasności nieruchomości, w udziałach po 1/2 części na rzecz każdego z nich.
Udziały w majątku objętym wcześniej wspólnością majątkową małżeńską powstają w momencie ustania tej wspólności, w tym poprzez ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej, a wielkość tych udziałów jest równa. Jest tak, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 1996 r., II CKU 10/96).
Wprawdzie do czasu podziału majątku wspólnego, każdemu z małżonków przysługuje uprawnienie do zgłoszenia żądania ustalenia nierównych udziałów w tym majątku (art. 43 § 2 K.r.o.), jednak skutek w postaci ustalenia, że udziały małżonków nie są równe, wymaga konstytutywnego orzeczenia sądu. Do chwili jego uprawomocnienia się należy przyjmować, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Stanowisko tego rodzaju znajduje oparcie w poglądzie Sądu Najwyższego, prezentowanym w uchwale z dnia 17 kwietnia 2015 roku, III CZP 9/15 (Lex 1665896).
Reasumując – wnosi Pani o dokonanie w księdze wieczystej wpisu współwłasności na rzecz małżonków w udziałach po 1/2 części, w miejsce małżonków jako właścicieli na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej oraz wpisu hipoteki przymusowej do kwoty objętej wyrokiem, na swoją rzecz, na udziale męża wynoszącym 1/2 części nieruchomości.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
