• Data: 2024-10-13 Autor: Katarzyna Bereda
Tata zmarł 8 miesięcy temu. Nie zostawił testamentu, nie miał właściwie żadnego znaczącego majątku. My, jako najbliższa rodzina, spadku nie odrzuciliśmy. Tato niedługo przed śmiercią wziął kredyt, za który remontował kuchnię i kupił sprzęt AGD. Wczoraj zastaliśmy w drzwiach od mieszkania karteczkę od komornika z prośbą o kontakt. Co w tej sytuacji zrobić?
Z uwagi na upływ czasu przyjęli Państwo spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Nie wiem, jak wysoki to był kredyt i czy zmarły tatko zakupił za te pieniądze wartościowy sprzęt. Jeżeli jednak nie chcą Państwo w ogóle uczestniczyć w postępowaniu w przedmiocie zadłużenia, a tata nie posiadał żadnych aktywów, to proponuję rozważyć złożenie wniosku o przywrócenie terminu do odrzucenia spadku. Jeżeli bowiem nie złożył Pan w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku, a o długach dowiedział się dopiero teraz – wraz z korespondencją komornika – zasadne wydaje się złożenie wniosku w przedmiocie przywrócenia terminu do złożenia takiego oświadczenia. Zgodnie z treścią art. 1019 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:
1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;
2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.
§ 2. Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.
§ 3. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.”
W myśl wyraźnego brzmienia art. 1019 K.c. także błąd może być podstawą do uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nieistotne jest, czy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby następuje przed, czy po stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu APD albo wydaniu EPS, a także to, czy następuje przed, czy po dokonaniu działu spadku (zob. uchwała SN z 06.06.2007 r., III CZP 53/07, OSNC 2008, Nr 7-8, poz. 78; uchwała SN z 22.11.2013 r., III CZP 77/13, OSNC 2014, Nr 9, poz. 86; w doktrynie P. Reichel, Uchylenie się od skutków prawnych, s. 77; A. Stempniak, Postępowanie o zatwierdzenie, cz. I, s. 571; E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: Gudowski, Komentarz, 2017, t. VI, art. 1019, Nb 14 i 16; M. Pazdan, w: Pietrzykowski, Komentarz K.c., 2015, t. II, art. 1019, Nb 22; J. Ciszewski, J. Knabe, w: Ciszewski, Komentarz, 2014, art. 1019, Nb 14). Jak wskazano w postanowieniu SN z 06.07.2012 r. (V CSK 313/11, Legalis) – rozstrzygnięcie sądu spadku w przedmiocie zatwierdzenia oświadczenia spadkobiercy o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do odrzucenia spadku (art. 1019 § 2 i 3 K.c.) ma w tym zakresie samodzielny charakter.
Z uwagi na powyższe, powinien Pan złożyć wniosek o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia woli o odrzuceniu spadku z jednoczesnym oświadczeniem o odrzuceniu spadku. Wniosek taki wraz z oświadczeniem należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania w Polsce.
We wniosku proszę wskazać np. iż nie miał Pan świadomości konieczności odrzucenia spadku, albowiem nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy, co uniemożliwiło złożenie takiego oświadczenia w terminie. Proszę wskazać, iż dowiedział się Pan o długach dopiero teraz – po otrzymaniu informacji od komornika. Jeżeli sąd zatwierdzi ten wniosek, to nie przejmie Pan spadku spadkodawcy – po złożeniu wniosku sąd wyznaczy rozprawę i jeszcze dopyta w tym zakresie. Uwzględnienie wniosku zależy od akceptacji sądu, dlatego Pan musi wykazać, iż błędnie nie miał świadomości o istnieniu zadłużenia.
Opłata od wniosku to 100 zł. Proszę mieć na uwadze, iż po zatwierdzeniu przez sąd odrzucenia spadku przez Pana, kolejno spadek będą musiały odrzucić Pana dzieci, wnuki – aż do wyczerpania linii dziedziczenia.
Druga opcja to skontaktować się komornikiem i przedstawić mu spis inwentarza. Prawdopodobnie jakiś majątek spadkowy po tacie to wspomniany sprzęt AGD. To są aktywa spadku, które należy ujawnić i właśnie z tego najpewniej odbędzie się egzekucja – odpowiadacie bowiem Państwo jedynie do wartości czynnej inwentarza, a więc jedynie do wysokości masy spadkowej.
Zgodnie bowiem z treścią art. 1031 § 2 K.c.: W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.
Podsumowując tę cześć: w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza odpowiada Pan oraz pozostali spadkobiercy wyłącznie do wartości czynnej spadku ustalonej w inwentarzu.
Brak wiedzy o zadłużeniu spadkodawcy: Po śmierci ojca, cała rodzina zakładała, że nie miał żadnych istotnych długów, dlatego nie podjęliśmy działań związanych z odrzuceniem spadku. Kilka miesięcy później przyszło pismo od komornika o zadłużeniu ojca z tytułu niezapłaconego kredytu. Byliśmy zszokowani, bo nigdy o tym nie wiedzieliśmy. Teraz chcemy złożyć wniosek o przywrócenie terminu na odrzucenie spadku, by nie musieć spłacać jego długów.
Opóźnione działania spadkobierców: Po śmierci taty wydawało się, że jego majątek był niewielki i nie warto go odrzucać. Sześć miesięcy po jego śmierci, kiedy już przyjęliśmy spadek, dowiedzieliśmy się, że tata miał niespłacone zobowiązania. Teraz komornik domaga się spłaty, a my staramy się udowodnić przed sądem, że nie wiedzieliśmy o długach i chcemy uchylić się od przyjęcia spadku.
Długi nieprzewidziane przez rodzinę: Ojciec przed śmiercią wziął kredyt na remont kuchni, ale nie wspomniał nam o nim. Po jego śmierci myśleliśmy, że nic istotnego nie pozostawił, więc nie odrzuciliśmy spadku. Dopiero później okazało się, że zaciągnął duży kredyt, a komornik próbuje teraz wyegzekwować dług. Będziemy starali się skontaktować z komornikiem i przedstawić spis inwentarza, aby uniknąć odpowiedzialności za długi.
W przypadku ujawnienia długów spadkodawcy po upływie terminu na odrzucenie spadku, spadkobiercy mają możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu, jeśli działali pod wpływem błędu, nie wiedząc o istnieniu zadłużenia. Warto pamiętać, że przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność spadkobierców jedynie do wartości majątku spadkowego. W każdej sytuacji kluczowe jest szybkie działanie i kontakt z komornikiem lub sądem.
Oferujemy kompleksowe porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism procesowych, takich jak wnioski o odrzucenie spadku czy przywrócenie terminu, aby skutecznie zabezpieczyć Twoje interesy w sprawach spadkowych. Szybko, profesjonalnie i zdalnie – skontaktuj się z nami już dziś! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 06 czerwca.2007 r., III CZP 53/07
3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 77/13
4. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 lipca 2012 r. V CSK 313/11
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
