• Data: 2024-05-15 Autor: Artykuł Partnera
Notariusz odgrywa ważną rolę w polskim systemie prawnym. Osoby korzystające z jego usług mogą m.in. sporządzić małżeńską umowę majątkową (tzw. intercyzę), przeprowadzić dział spadku czy ustanowić hipotekę. W kancelarii notarialnej możemy również zabezpieczyć się przed sytuacją, w której dłużnik zwleka ze spłatą wierzytelności. Pozwala na to art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC), który daje możliwość nadania aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności. Zastosowanie tego przepisu daje wierzycielom wymierne korzyści. Jednak aby tak się stało, konieczne jest sporządzenie przez notariusza stosownych dokumentów, które będą zgodne z obowiązującymi przepisami.
Potocznie jest tak nazywany artykuł 777 kpc. Stanowi on, że akt notarialny jest jednym z tytułów egzekucyjnych. Tytułem egzekucyjnym może być również prawomocne orzeczenie sądu, ugoda zawarta przed sądem czy orzeczenie referendarza sądowego prawomocne bądź podlegające natychmiastowemu wykonaniu. Dzięki temu rozwiązaniu wierzyciel może przystąpić do egzekucji, gdy dłużnik zwleka z uiszczeniem należnych opłat lub ze zwrotem pożyczonych środków bez potrzeby uzyskania dokumentu stwierdzającego, że dane zobowiązanie istnieje. Jednym z kluczowych elementów, który nadaje aktowi notarialnemu charakter tytułu egzekucyjnego, jest oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji.
Osoby, które chcą wyegzekwować spłatę zobowiązań przez dłużnika, muszą kolejno uzyskać tytuł egzekucyjny oraz nadać mu klauzulę wykonalności. Tytuł egzekucyjny to dokument potwierdzający istnienie zobowiązania dłużnika. Dokument ten zawiera informacje o wysokości należności oraz warunkach jej zapłaty. Tytułem egzekucyjnym może być na przykład wyrok sądu cywilnego, nakaz zapłaty lub akt notarialny z deklaracją dłużnika o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, i zawierający jego zobowiązanie do zapłaty określonej kwoty.
Aby dłużnik poddał się egzekucji, wymagane jest nadanie aktowi klauzuli wykonalności. Klauzula ta jest warunkiem koniecznym do rozpoczęcia egzekucji komorniczej. Bez niej nie jest możliwe legalne „ściągnięcie” wierzytelności. Uzyskanie klauzuli wykonalności możliwe jest tylko po wydaniu prawomocnego wyroku, co często wiąże się z przeprowadzeniem dwuinstancyjnego postępowania sądowego. Wszystko to sprawia, że proces uzyskania potrzebnych dokumentów może być zawiły i niezwykle czasochłonny.
Dzięki temu, że artykuł 777 kpc w kwestii egzekucji stawia na równi akt notarialny z prawomocnym orzeczeniem sądu, stwarza to możliwość szybszego odzyskania należności. Posiadając akt notarialny z odpowiednim oświadczeniem dłużnika o poddaniu się egzekucji, nie jest konieczne ubieganie się o nadanie mu mocy tytułu egzekucyjnego przez sąd.
Aktualnie Kodeks postępowania cywilnego rozróżnia trzy główne rodzaje oświadczeń o poddaniu się egzekucji, które mogą być złożone w odrębnym akcie notarialnym:
Oświadczenie o poddaniu się egzekucji zgodnie z art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. To oświadczenie zawierające wskazanie dłużnika i wierzyciela, wyrażenie woli dłużnika do poddania się egzekucji, dokładne określenie daty, do której zobowiązanie powinno być spełnione, źródła zobowiązania oraz przedmiotu zobowiązania (np. zapłaty określonej sumy pieniędzy).
Oświadczenie o poddaniu się egzekucji zgodnie z art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. W tym dokumencie znajdują się informacje o wierzycielu i dłużniku, zgoda dłużnika na egzekucję, określenie wysokości świadczenia pieniężnego, a także konkretne określenie terminu, w którym wierzyciel może ubiegać się o nadanie klauzuli wykonalności. Nie jest konieczne wskazanie dokładnej kwoty długu, wystarczy określenie jej maksymalnej wartości.
Oświadczenie o poddaniu się egzekucji na podstawie art. 777 §1 pkt 6 k.p.c. Zawiera dane wierzyciela oraz dłużnika, zgodę dłużnika na egzekucję, określenie obowiązku świadczenia, warunki uprawniające wierzyciela do rozpoczęcia egzekucji, informację o celu poddania się egzekucji oraz termin, w którym wierzyciel ma prawo zwrócić się do sądu o nadanie klauzuli wykonalności. Egzekucja w tym przypadku ogranicza się tylko do tych składników majątku dłużnika, na których wcześniej ustanowiono zabezpieczenie.
Aktem notarialnym sporządzonym na podstawie artykułu 777 § 1 pkt 4 można objąć większy zakres świadczeń. Przepis ten pozwala na egzekucję zarówno zapłaty określonej sumy pieniężnej, jak i na wydanie rzeczy, które mogą być oznaczone co do gatunku lub indywidualnie. Natomiast art. 777 § 1 pkt 5 wyłącznie obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej. Kolejną różnicą jest sposób określania kwoty zobowiązania. W przypadku pkt 4 kwota musi być dokładnie określona, podczas gdy w pkt 5 wystarczy ustalenie górnej granicy kwoty lub zastosowanie mechanizmu waloryzacji.
Praktyka pokazuje, że notarialne poddanie się egzekucji jest najczęściej wykorzystywane w kontekście zobowiązań wynikających z różnego rodzaju umów. Z rozwiązania tego chętnie korzystają kredytodawcy oraz osoby wynajmujące mieszkania. Jeśli dłużnik nie spłaca zobowiązania, posiadając akt notarialny z oświadczeniem o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, wierzyciel może szybko wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności. Takie działanie umożliwia natychmiastowe przekazanie sprawy komornikowi, który rozpocznie procedurę odzyskiwania długu. Z kolei, gdy najemca nieruchomości nie dotrzymuje warunków umowy, na przykład nie płaci czynszu w ustalonym terminie, po nadaniu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności, wierzyciel może szybko przystąpić do działań egzekucyjnych, w tym do eksmisji najemcy. Zastosowanie notarialnego poddania się egzekucji zapewnia solidne zabezpieczenie interesów wierzyciela, minimalizując ryzyko utraty środków i umożliwiając szybsze dochodzenie roszczeń.
Akt notarialny określony w artykule 777 kpc stanowi doskonałe narzędzie, za pomocą którego jesteśmy w stanie sprawnie egzekwować należne wierzytelności. Aby można było na jego podstawie dochodzić roszczeń, musi on mieć nadaną klauzulę wykonalności. Ponadto dokument ten musi być sporządzony przez notariusza w odpowiedniej formie i zgodnie z obowiązującymi przepisami. Rozwiązanie to pozwala na efektywne i szybkie realizowanie praw wierzyciela oraz odzyskanie niezapłaconych należności.
Zapytaj prawnika
