• Data: 2023-12-07 Autor: Anna Sufin
W procesie egzekucji alimentów istotne jest zrozumienie momentu spełnienia świadczenia przez dłużnika. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego świadczenie uznaje się za spełnione w momencie wpłaty na rachunek komornika. Ten artykuł szczegółowo wyjaśni, jakie są konsekwencje tej zasady dla dłużnika alimentacyjnego, w tym kolejność zaliczania wpłat na odsetki i zobowiązania główne, oraz obowiązki komornika związane z przekazywaniem należności wierzycielowi.
Podobny problem z alimentami bieżącymi i zaległymi ma pan Jerzy. Komornik ściąga od niego kwoty i przekazuje matce dziecka. Nasz klient nie wie, jaką datę należy uznać jako spełnienie świadczenia przez ojca. Zastanawia się, czy biorąc pod uwagę art 1026 Kodeksu postępowania cywilnego, komornik zalicza spłatę odrębnie na każdą ratę, począwszy od najstarszej – najpierw odsetki, następnie należność główna, czy też traktuje zadłużenie jako dajną kwotę i zalicza w pierwszym kroku na odsetki (od wszystkich zaległych rat), a w drugim kroku na należność główną. Jaki w tym systemie mają status alimenty tzw. bieżące? Co powinien zrobić wierzyciel oraz ewentualnie sąd (gdyby doszło do sprawy sądowej) ustalający stan zaległości alimentacyjnych: wezwać komornika do prawidłowego rozliczenia kwot (jeśli nieprawidłowo zaliczył na należność główną i odsetki?
Na mocy art. 815 Kodeksu postępowania cywilnego:
„§ 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, wszelkich wpłat komornikowi można dokonać gotówką lub poleceniem przelewu na rachunek komornika, a za zgodą komornika także w inny sposób.
§ 2. Pokwitowanie komornika ma taki sam skutek jak pokwitowanie wierzyciela sporządzone w formie dokumentu urzędowego”.
W toku postępowania egzekucyjnego dłużnik może dobrowolnie spełnić świadczenie albo bezpośrednio do rąk wierzyciela albo też za pośrednictwem komornika. Zapłata komornikowi ma takie same skutki jak zapłata bezpośrednio wierzycielowi. Potwierdza to wyżej zacytowany § 2, zgodnie z którym pokwitowanie komornika ma taki sam skutek jak pokwitowanie wierzyciela w formie dokumentu urzędowego. Jeśli dłużnik spełni świadczenie do rąk komornika, jest już zwolniony z obowiązku świadczenia z tą właśnie chwilą, a nie po przekazaniu świadczenia wierzycielowi (por. wyrok SO w Szczecinie z dnia 29 kwietnia 2014 r., sygn. akt II Cz 502/14). Na komorniku ciąży obowiązek przekazania należności wierzycielowi w terminie 4 dni, w przeciwnym razie to on zobowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie wierzycielowi. Zgodnie z art. 22 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji „komornik ma obowiązek w terminie 4 dni przekazać uprawnionemu wyegzekwowane należności, a jeżeli dopuści do opóźnienia, jest obowiązany zapłacić uprawnionemu odsetki ustawowe za opóźnienie od kwot otrzymanych i nierozliczonych w terminie”.
Tym samym w odpowiedzi bezpośrednio na pytanie – świadczenie jest spełnione z chwilą wpływu na rachunek komornika (wpłaty w kasie komornika), nie zaś po przekazaniu go do wierzyciela.
Na mocy art. 1026 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego „wydzieloną wierzycielowi sumę zalicza się przede wszystkim na koszty postępowania, następnie na odsetki, a w końcu na sumę dłużną”. Wpłaty w pierwszej kolejności zaliczane będą zatem na odsetki (wynikające ze wszystkich rat alimentacyjnych, bowiem przepis nie odnosi się do poszczególnych długów odrębnie – nawet gdyby uznać, że raty alimentacyjne to odrębne długi), dopiero po spłacie wszystkich zaległych odsetek komornik zacznie zaliczać spłatę na należności główne. W praktyce zatem zaległy dług alimentacyjny będzie traktowany jak jeden dług – najpierw komornik rozliczy odsetki, następnie należność główną z tytułu zaległych alimentów – począwszy od najstarszych.
Zobacz też: Odsetki od alimentów
„Komentowany przepis w § 2 wprowadza zasadę, według której następuje zaspokojenie egzekwowanych należności. Przypadającą wierzycielowi kwotę przeznacza się w pierwszej kolejności na koszty postępowań, w których wierzyciel uzyskał tytuł egzekucyjny i wykonawczy, następnie na odsetki należne od kwot głównych objętych tytułem (mogą to być również odsetki skapitalizowane), a dalej na kwotę główną (chyba że tytuł nie obejmuje ani kosztów postępowania, ani odsetek albo nie objął ich wniosek wierzyciela o wszczęcie egzekucji, albo wniosek wierzyciela, który zgłosił się do postępowania podziałowego)” (M. Manowska, Komentarz do art. 126, Lex, teza 4; podkreślenie moje). Już z ujęcia problemu w zacytowanym komentarzu wynika, że poszczególne kwoty główne traktowane są jako jedna należność, na poczet której zalicza się spłatę już po zaspokojeniu odsetek.
Nadmienię, że artykuł 1026 wyłącza w podziale sumy uzyskanej z egzekucji stosowanie innej kolejności zaliczenia, np. z art. 451 Kodeksu cywilnego (tak: T. Ereciński, Komentarz do art. 126, Lex, teza 3).
Nie ma regulacji, która w tym zakresie (zaliczanie na poczet alimentów zaległych i bieżących) wprowadzałaby zmiany w stosunku do wyżej omówionego sposobu zaliczania wpłat. Podkreślam, że nie omawiam przypadku, gdy alimenty płaci/płacił też FA.
Jeśli dłużnik (lub też wierzyciel, jeśli to narusza jego interesy) wie, że nieprawidłowo zaliczono wpłaty (przy jednym wierzycielu – bez planu spłaty) może w trybie art. 767 złożyć skargę na czynności komornika. Warto w tym zakresie uzyskać informację od komornika o sposobie zaliczenia wpłat i od otrzymania tej informacji liczyć 7 dni na wniesienie skargi. Może też – tu już bez zapewnienia skutków – wezwać komornika do prawidłowego rozliczenia wpłat.
Przeczytaj też: Ile bierze komornik za alimenty
Przypadek Pana Jana
Pan Jan, będący dłużnikiem alimentacyjnym, dokonał wpłaty zaległych alimentów bezpośrednio na rachunek komornika. Zgodnie z prawem moment wpłaty na rachunek komornika jest momentem spełnienia świadczenia. Dzięki temu mimo że komornik przekazał środki wierzycielce, byłej żonie pana Jana, dopiero po kilku dniach, pan Jan nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w płatnościach od momentu wpłaty na konto komornika.
Sytuacja Pani Ewy
Pani Ewa, wierzycielka alimentacyjna, otrzymała od komornika powiadomienie o wpłacie dokonanej przez jej byłego męża. Wpłata została pierwszeństwo zaliczona na pokrycie zaległych odsetek, a dopiero potem na zaległe alimenty. W tym przypadku, choć wpłata została dokonana, pani Ewa musiała poczekać na zaspokojenie pełnej kwoty zaległych alimentów, gdyż najpierw uregulowane zostały odsetki.
Historia Pana Michała
Pan Michał, dłużnik alimentacyjny, dokonał wpłaty bezpośrednio do rąk wierzycielki, swojej byłej partnerki. Mimo to, wierzycielka zarzuciła mu opóźnienie w płatnościach. Pan Michał, mając potwierdzenie przelewu, mógł udowodnić, że dokonał płatności w terminie. Ta sytuacja podkreśla, jak ważne jest posiadanie potwierdzenia dokonania płatności, zwłaszcza gdy świadczenie nie jest spełniane za pośrednictwem komornika.
Podsumowując, w kwestii spełnienia świadczeń alimentacyjnych przez dłużnika, kluczowym aspektem jest moment wpłaty na rachunek komornika, który stanowi oficjalne spełnienie obowiązku. Proces ten obejmuje również zasady zaliczania wpłat na odsetki i zobowiązania główne, a także precyzuje obowiązki komornika w zakresie przekazywania środków wierzycielowi.
Potrzebujesz porady prawnej w sprawach alimentacyjnych lub pomocy w przygotowaniu odpowiednich pism? A może nie wiesz, jaka jest kolejność spłaty zadłużenia alimentacyjnego? Skontaktuj się z nami! Oferujemy profesjonalne konsultacje on-line oraz wsparcie w redagowaniu dokumentów, dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb.
Formularz do kontaktu znajduje się tuż poniżej.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
