• Data: 2024-10-20 Autor: Joanna Korzeniewska
Moja matka jest zameldowana u mnie w domu (jestem właścicielką). Mam z tego powodu same problemy – nabrała tyle pożyczek w bankach i parabankach, że zaczynają mnie nękać wierzyciele. Uważam, że ona jest chora psychicznie, ale twierdzi, że nie potrzebuje pomocy psychiatry. Bierze pożyczki i wysyłała żołnierzom, aktorom itp. Jestem przerażona tym, co się dzieje i czuje się bezradna. Boję się, że zacznie przychodzić do mnie komornik i będzie wynosić moje rzeczy. Co mogę w tej sytuacji zrobić? Jak mam zabezpieczyć swoje mienie i co zrobić w sprawie matki?
Rozumiem Pani niepokój i obawy. Póki co nie odpowiada Pani za długi swojej matki, ale wiem, że w praktyce może się to na Pani odbić.
Przepisy związane z egzekucją z ruchomości zostały opisane w artykułach 844-879 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.). Zgodnie z art. 845 § 2 K.p.c. – komornik może zająć ruchomości dłużnika będące w jego władaniu. W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych komornik może też zająć ruchomości będące we władaniu osoby zamieszkującej wspólnie z dłużnikiem bez jej zgody, chyba że przedstawi ona dowód, że te rzeczy są jej własnością. W przypadku ruchomości często jest to trudne do udowodnienia, jeśli nie ma się faktur imiennych na daną rzecz.
W praktyce oznacza to, że często komornik nie bada, czyją własnością są rzeczy znajdujące się w mieszkaniu dłużnika. Patrzy, czy te rzeczy mogą być w jego władaniu, ale też nie bada, czy naprawdę ich używa, czy aktualnie w tym mieszkaniu przebywa. Praktyka wskazuje, że komornik często nie sprawdza, czy rzecz w mieszkaniu, w którym mieszka dłużnik, jest dłużnika, współlokatora czy też jego partnera.
Istnieje mienie wyjęte spod egzekucji. Napisano o tym w art. 829 K.p.c.:
1) przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
2) zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
3) jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
4) narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
5) u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
6) przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7)(uchylony)
8) produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych;
9) przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.
To są rzeczy, których w ogóle nie można zająć w drodze egzekucji. Jeśli doszłoby do tego, że komornik je zajmie, można złożyć skargę na czynności komornika, zgodnie z art. 767 K.p.c. Należy ją wnieść w terminie tygodnia do sądu rejonowego, przy którym działa komornik.
Bardzo dużo zależy od osoby komornika. Jeden zrozumie sytuację i nie będzie próbował zająć rzeczy współmieszkańców dłużnika, ale inny może powiedzieć, że są to rzeczy w mieszkaniu dłużnika i że on może domniemywać, że należą do niego, a nie do innej osoby (chyba że ewidentnie nie będą to rzeczy dłużnika). Istnieje pewne orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1991 r., IV CR 550/90, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że gdy rzecz ruchoma znajduje się w mieszkaniu zajmowanym przez dłużnika wspólnie z innymi osobami, to gdy nic innego nie wynika z charakteru rzeczy albo szczególnych okoliczności, komornik może przyjąć, że jest ona co najmniej we współwładaniu przez dłużnika i dokonać zajęcia.
Gdyby doszło do zajęcia Pani rzeczy, przysługuje Pani możliwość wniesienia powództwa przeciwegzekucyjnego opisanego w art. 841 K.p.c. Osoba trzecia może żądać zwolnienia zajętego przedmiotu spod egzekucji, jeśli skierowanie przeciwko niemu egzekucji narusza jej prawa. Powództwo takie wytacza się do sądu, w okręgu którego prowadzi się egzekucję. Jednakże do czasu rozpoznania powództwa przedmiot pozostanie zajęty przez komornika.
Tak naprawdę najbezpieczniej dla Pani byłoby, gdyby mama nie mieszkała z Panią. Rozumiem, że to przykre i trudne, ale to byłoby najbezpieczniejsze. Obecnie, skoro pozwala Pani mieszkać mamie w swoim domu, została w sposób dorozumiany zawarta umowa użyczenia. Musiałaby ją Pani wypowiedzieć, ale jeśli się nie wyprowadzi, musiałaby Pani dokonać eksmisji, a potem wymeldowania. Pod względami formalnymi nie jest to wcale takie trudne, ale może być czasochłonne, nie mówiąc już o konflikcie, jaki może wówczas powstać. Jeśli jednak jest tylko zameldowana, ale nie mieszka (nie jestem pewna, jak dokładnie wygląda sytuacja, gdyż wspominała Pani tylko o tym, że jest zameldowana), mogłaby ją Pani wymeldować w urzędzie, a podstawą do tego jest fakt, że Pani mama tam nie mieszka.
Jeśli tak, jak Pani podejrzewa, czyli mama może cierpieć na jakieś zaburzenia, można rozważyć ubezwłasnowolnienie częściowe, co ograniczyłoby możliwość np. zaciągania długów. Wymaga to oczywiście badania przez biegłego lekarza psychiatrę, który musiałby potwierdzić, że Pani mama nie jest w stanie całkowicie samodzielnie prowadzić swoich spraw i potrzebuje pomocy.
W sytuacji, gdy zadłużony rodzic mieszka w naszym domu, istotne jest, aby odpowiednio zabezpieczyć swoje mienie przed potencjalnym zajęciem komorniczym. Kluczowe jest posiadanie dokumentów potwierdzających własność przedmiotów oraz rozważenie formalnego wypowiedzenia umowy użyczenia, a w niektórych przypadkach nawet wymeldowania dłużnika. W skrajnych sytuacjach warto rozważyć ubezwłasnowolnienie osoby, jeśli istnieje podejrzenie, że nie jest ona w stanie samodzielnie podejmować racjonalnych decyzji.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism procesowych, które pomogą skutecznie zabezpieczyć Twoje mienie przed zajęciem komorniczym i rozwiązać trudne sytuacje prawne związane z zadłużeniem bliskich. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie dostosowane do Twoich potrzeb. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1991 r., IV CR 550/90
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
