Darowizna nieruchomości a dług, jak chronić się przed wierzycielami?
• Data: 2024-07-24 Autor: Katarzyna Bereda
10 lat temu mój mąż przed naszym ślubem wziął kredyt na nieruchomość. Po ślubie ustaliliśmy rozdzielczość majątkową, a połowę nieruchomości przekazał mi w darowiźnie. Niestety, mąż wyjechał za granicę i przestał spłacać kredyt, a ja zostałam obciążona długiem w ramach solidarności małżeńskiej (in solidum). Ja pracuję w Polsce. Teraz jesteśmy na etapie wysyłania apelacji. Mąż wynajął prawnika, który nas reprezentuje, ale jestem zaniepokojona jego postawą, bo na portalu internetowym sądów od tygodnia jest uzasadnienie do wyroku, a mecenas nie reagował na nie. W tej chwili jest coraz mniej czasu, a ja nadal nie mam przygotowanego pisma. Czy mogę wycofać się z tej darowizny? Boje się, że pomimo wyroku sądu o zapłacie całości, dług nie zostanie uregulowany, a ja poniosę konsekwencje i moje dochody zostaną zajęte.
Cofnięcie darowizny tylko przez darczyńcę
Niestety, jako obdarowana nie może Pani uchylić się od niniejszej darowizny, albowiem jedynie mąż mógłby wystosować roszczenie o cofnięcie darowizny w przypadku rażącej niewdzięczności z Pani strony.
Zgodnie bowiem z treścią art. 898 § 1 K.c.: „Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.”.
Pojęcie rażącej niewdzięczności odnosi się do takiego zachowania obdarowanego, które było skierowane przeciwko darczyńcy świadomie i w nieprzyjaznym zamiarze (por. wyr. SA w Lublinie z 29.1.2013 r., I ACa 697/12, Legalis). Wyłączone są zatem krzywdy wyrządzone darczyńcy w sposób niezamierzony przez czyny popełnione w uniesieniu bądź rozdrażnieniu, spowodowanym zachowaniem się lub działaniem darczyńcy (por. orz. SN z 2.3.1948 r., KrC 42/48, PiP 1948, Nr 7, s. 136; post. SN z 29.9.1969 r., III CZP 63/69, Legalis; wyr. SA w Krakowie z 20.12.2012 r., I ACa 1234/12, Legalis). Ustalenie niewdzięczności po stronie obdarowanego wymaga analizy motywów określonych zachowań wobec darczyńcy, m.in. ustalenia, czy nie były one powodowane lub wręcz prowokowane przez darczyńcę (por. wyr. SN z 30.9.1997 r., III CKN 170/97, Legalis; wyr. SA w Łodzi z 17.4.2013 r., I ACa 236/13, Legalis), a także jakie jest źródło konfliktu stron (por. wyr. SN z 9.10.2014 r., I CSK 556/13, Legalis). Por. wyr. SA w Warszawie z 22.11.2005 r. (VI Ca 527/05, Rej. 2005, Nr 11, s. 158 i n.), w którym wskazano, że incydentalne sprzeczki, tym bardziej sprowokowane, nie mogą być podstawą odwołania darowizny. Uznaje się także w orzecznictwie, że nie może być mowy o rażącej niewdzięczności, gdy obdarowany godzi w dobra obdarowanego nawet umyślnie, ale działania te nie wychodzą poza ramy zwykłych konfliktów rodzinnych w określonym środowisku (por. wyr. SA w Szczecinie z 14.4.2005 r., I ACa 60/05, OSA 2006, Nr 10, poz. 35; z glosą apr. M. Niedośpiała, OSA 2007, Nr 9, poz. 86, a także wyr. SA w Szczecinie z 17.10.2012 r., I ACa 536/12, Legalis, oraz wyr. SA w Rzeszowie z 11.10.2012 r., I ACa 262/12, Legalis).
Złożenie apelacji
Proszę się nie obawiać, iż pełnomocnik jeszcze nie złożył środka zaskarżenia, gdyż nie ma znaczenia, kiedy sąd udostępnił w portalu uzasadnienie, pełnomocnik bowiem ma 14 dni na jego odebranie z portalu i dopiero od tego czasu liczony jest termin 14 dni na złożenie apelacji w sprawie – od formalnego doręczenia pełnomocnikowi uzasadnienia, a więc pełnomocnik musi odebrać wirtualne doręczenie. Jeżeli pełnomocnik jeszcze tego nie zrobił, nie biegnie mu termin 14 dni.
Nie musi się więc Pani obawiać, iż pełnomocnik nie złożył jeszcze apelacji, albowiem zapewne jest tak, iż nie odebrał jeszcze uzasadnienia i termin dla niego nie biegnie. Dlatego też proszę oczekiwać na kontakt z jego strony lub odezwać się do pełnomocnika z prośbą o wyjaśnienie i rozmowę.
Nie znam, niestety, szczegółów sprawy i nie jestem w stanie się ustosunkować do całości postępowania, jednak nieruchomość zabezpieczona jest hipoteką na spłatę zadłużenia, dlatego w przypadku braku spłaty, zadłużenie będzie ściągane właśnie z tej nieruchomości.
Przykłady
Rozwód i podział majątku
Anna i Piotr rozwiedli się po dziesięciu latach małżeństwa. Podczas ich związku, Piotr przekazał Annie w darowiźnie połowę swojego mieszkania. Po rozwodzie, Piotr zdecydował się na cofnięcie darowizny, twierdząc, że Anna dopuściła się rażącej niewdzięczności, ponieważ nie pozwalała mu na kontakt z dziećmi i rozpowszechniała nieprawdziwe informacje na jego temat w mediach społecznościowych. Piotr wystąpił do sądu z roszczeniem o odwołanie darowizny, uzasadniając swoje działania zachowaniem Anny, które według niego miało na celu umyślne szkodzenie jego wizerunkowi i relacjom rodzinnym.
Problemy finansowe darczyńcy
Marek kilka lat temu przekazał swojemu bratu Pawłowi samochód w darowiźnie, aby pomóc mu w codziennych dojazdach do pracy. Po pewnym czasie Marek popadł w poważne problemy finansowe i sam potrzebował samochodu do pracy, aby podjąć dodatkowe zatrudnienie i spłacić długi. Marek zwrócił się do Pawła z prośbą o zwrot darowizny, argumentując, że obecna sytuacja zmusza go do podjęcia takiego kroku. Paweł odmówił, co doprowadziło do konfliktu między braćmi. Marek, nie mając innej możliwości, próbował odzyskać darowiznę na drodze sądowej, powołując się na nagłe pogorszenie swojej sytuacji życiowej i finansowej.
Nagła zmiana w relacjach rodzinnych
Joanna otrzymała w darowiźnie od swojego ojca działkę budowlaną, na której planowała wybudować dom. Po kilku latach stosunki między Joanną a jej ojcem uległy znacznemu pogorszeniu z powodu sporów dotyczących zarządzania rodzinną firmą. Ojciec Joanny poczuł się przez nią oszukany i postanowił odwołać darowiznę, twierdząc, że jej zachowanie było wyrazem rażącej niewdzięczności. Joanna była zaskoczona decyzją ojca i postanowiła bronić swoich praw w sądzie, argumentując, że spory dotyczące firmy nie powinny wpływać na darowiznę, która była wyrazem rodzinnej troski i zaufania sprzed kilku lat.
Podsumowanie
Odwołanie darowizny przez obdarowanego jest niemożliwe, chyba że darczyńca zdecyduje się na taki krok w przypadku rażącej niewdzięczności ze strony obdarowanego. Ważne jest również, aby darczyńca i obdarowany rozważyli wszystkie możliwe konsekwencje prawne i osobiste przed dokonaniem darowizny. W razie wątpliwości, warto skonsultować się z prawnikiem, aby uniknąć przyszłych sporów i problemów.
Oferta porad prawnych
Jeśli potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej lub pomocy w sporządzeniu pism, skontaktuj się z nami online – nasi doświadczeni prawnicy są gotowi, aby Ci pomóc szybko i skutecznie. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29.1.2013 r., sygn. akt I ACa 697/12
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z 29 września 1969 r., III CZP 63/69
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 20 grudnia 2012 r., sygn. akt I ACa 1234/12
5. Wyrok Sądu Najwyższego z 30 września 1997 r.,sygn. akt III CKN 170/97
6. Wyrok Sądu Najwyższego z 9 października 2014 r., sygn. akt I CSK 556/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Nadpłata podatku a długi małżonka, czy urząd skarbowy może zająć pieniądze?
» Użytkowanie działki obciążonej hipoteką, ochrona umów najmu i dzierżawy
» Podział majątku po śmierci byłego małżonka, który miał długi
» Jak uchronić swoje mienie przed komornikiem, gdy rodzic ma długi?
» Bieżące alimenty nie są płacone, bo komornik reguluje stare zaległości, co robić?
