• Data: 2024-08-07 Autor: Wioletta Dyl
W 2014 r. wygrałem sprawę sądową przeciwko nieuczciwemu najemcy, który nie płacił czynszu. Kwota zadłużenia wynosiła ok. 10 tys. zł. Po roku komornik zaczął ściągać zadłużenie, ale okazało się, że nie jestem jedynym wierzycielem tego najemcy i dlatego otrzymywałem co miesiąc od komornika, to ok. 80 zł. Niedawno najemca wniósł sprawę do sądu o unieważnienie tego wyroku, ponieważ, jak twierdzi, nie wiedział o moim pozwie. Może to być zgodne z prawdą, ponieważ najemca ten ma długi u wielu osób i instytucji i celowo unika odbierania korespondencji poleconej (też sądowej). W jaki sposób mogę utrzymać wyrok sądu i nadal odzyskiwać zadłużenie?
Kodeks postępowania cywilnego (K.p.c.) szczegółowo reguluje kwestię doręczeń pism w toku postępowania z uwagi na daleko idące konsekwencje, jakie wiążą się z doręczeniem pisma w postępowaniu cywilnym – zwłaszcza pisma sądowego. Od dnia doręczenia pisma sądu biegną terminy do wykonania zarządzeń, przedstawienia dowodów, zajęcia stanowiska w sprawie, jak również wniesienia środków zaskarżenia (np. apelacji, zażalenia, sprzeciwu czy zarzutów). Niedochowanie terminów skutkować może odrzuceniem środka zaskarżenia bądź zwrotem pisma, którego braki formalne nie zostały uzupełnione w terminie. Ponadto prawidłowe doręczenie korespondencji sądowej z zawiadomieniem o terminie rozprawy jest gwarancją możliwości uczestnictwa strony w rozprawie czy posiedzeniu.
Natomiast cały problem w Pana sprawie polega na tym, że skoro nakaz zapłaty, bądź wyrok zaoczny został wydany, to obowiązkiem sądu było doręczenie tego orzeczenia po to, aby Pana przeciwnik procesowy mógł w normalnym trybie złożyć sprzeciw. Niestety, nie wiadomo, w jaki sposób ten obowiązek został dopełniony. Tak czy inaczej Pana przeciwnik nie wiedział o złożonym pozwie, a tym bardziej o orzeczeniu sądowym, który wobec niezłożenia sprzeciwu uprawomocnił się, nadano mu klauzulę wykonalności, a w efekcie nastąpiło postępowanie komornicze.
W ogólnym rozumieniu doręczenie polega na zgodnym z przepisami prawa umożliwieniu adresatowi korespondencji zapoznania się z jej treścią. Zasadą jest, iż doręczenie pozwanemu (czyli Pana przeciwnikowi – najemcy) pierwszej korespondencji powinno nastąpić na jej prawdziwy i rzeczywisty adres zamieszkania. Zgodnie bowiem z art. 126 § 2 K.p.c. pierwsze pismo procesowe w sprawie winno określać miejsce zamieszkania, a więc powinien być podany adres, pod którym strona rzeczywiście zamieszkuje. Jeżeli adres, na który wysłano pozew, a potem orzeczenie sądowe, był nieprawidłowy, to Pana przeciwnik – najemca nie mógł zapoznać się z korespondencją, a wyrok nie powinien się w takiej sytuacji uprawomocnić.
Zapewne najemca podniósł uchybienie formalne w postaci niedostarczenia mu orzeczenia sądowego albo też złożył sprzeciw z wnioskiem o przywrócenie terminu (na podstawie art.168 K.p.c.), powołując się na brak doręczenia pozwu i wyroku sądowego, z powodu niewłaściwego ustalenia jego adresu (art. 139 K.p.c).
W orzecznictwie SN problem skutków prawnych nieprawidłowego doręczenia orzeczenia rozwiązywany jest w różny sposób. Według jednej koncepcji, w sytuacji doręczenia wyroku zaocznego na nieprawidłowy adres pierwsze pismo pozwanego w sprawie jest traktowane jako wniesiony w terminie sprzeciw (wyrok z 11 grudnia 1975 r., IV PR 254/75, por. także uzasadnienie orzeczenia z 3 października 2002 r., I CZ 120/02). Analogiczne stanowisko prezentuje doktryna: sprzeciw wniesiony po nieprawidłowym doręczeniu jest zawsze sprzeciwem wniesionym terminowo.
W innych orzeczeniach SN stwierdzał natomiast, że doręczenie przesyłki na nieprawidłowy adres jest prawnie skuteczne, jednak strona może uchylić się od skutków prawnych takiego doręczenia – w szczególności poprzez wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej, przewidziany przez art. 169 K.p.c. (uzasadnienie postanowienia z 4 lipca 2008 r., I CZ 51/08). Natomiast np. w orzeczeniu z 14 czerwca 1996 r. (I CRN 82/96) SN wskazał na konieczność dokonania powtórnego doręczenia (wezwania do uiszczenia wpisu), jeśli okaże się, że poprzednie nie było prawidłowe. Jednocześnie SN wielokrotnie wskazywał, że w polskiej procedurze cywilnej doręczeniami sądowymi rządzą dwie podstawowe zasady: oficjalności i formalizmu. Każdy termin, rozumiany jako określona przestrzeń czasowa, zakreślany jest zdarzeniami wyznaczającymi jego początek i koniec (orzeczenia z 30 sierpnia 2000 r., V CKN 1293/00, z 26 kwietnia 2001 r., II CZ 146/00). Dla początku biegu terminu do zaskarżenia rozstrzygnięcia kluczowy jest moment ogłoszenia bądź doręczenia orzeczenia.
W przedstawionym przypadku sąd zapewne zażąda od Pańskiego przeciwnika – najemcy uprawdopodobnienia swojego aktualnego adresu zameldowania (zamieszkania). Jeżeli jednak aktualny adres jest taki sam, na jaki skierowano orzeczenie, a wcześniej pozew, to marne są szanse na powodzenie całej akcji, oznaczałoby to bowiem, że sąd nie przywróci terminu do sprzeciwu na podstawie art. 168 K.p.c.
Dłużnik, który zmienił miejsce zamieszkania
Jeden z przykładów pokazujący, jak dłużnik może dążyć do unieważnienia wyroku z powodu nieprawidłowego doręczenia pozwu, dotyczy sytuacji, gdy dłużnik zmienił miejsce zamieszkania bez aktualizacji swojego adresu w odpowiednich rejestrach. W pewnym przypadku, wierzyciel złożył pozew o zapłatę zadłużenia, a sąd wysłał wezwanie pod adres zameldowania dłużnika. Dłużnik jednak już dawno nie mieszkał pod tym adresem, a wezwanie sądowe zostało zwrócone do nadawcy jako "nieodebrane". W takim przypadku, dłużnik ma szansę na unieważnienie wyroku, argumentując, że nie miał możliwości zapoznania się z pozwem i obrony swoich praw w sądzie. Sąd, rozpatrując wniosek dłużnika, może uznać, że nieprawidłowe doręczenie pozbawiło go możliwości obrony, co jest podstawą do unieważnienia wyroku i wznowienia postępowania.
Przesyłka doręczona na nieaktualny adres
Innym przykładem jest sytuacja, w której przesyłka sądowa została doręczona na adres, który formalnie był aktualny, ale w rzeczywistości dłużnik od dłuższego czasu przebywał w innym miejscu, na przykład za granicą. Dłużnik może w takim przypadku twierdzić, że nie miał możliwości odebrania korespondencji i zapoznania się z jej treścią, co skutkuje brakiem możliwości złożenia sprzeciwu wobec nakazu zapłaty. W jednym z takich przypadków, dłużnik wykazał, że w czasie, gdy przesyłka sądowa została doręczona na adres w Polsce, on przebywał za granicą w związku z pracą i nie miał wiedzy o toczącej się sprawie. Sąd uznał, że w takim przypadku przesyłka sądowa nie została prawidłowo doręczona, co stanowiło podstawę do unieważnienia wyroku i wznowienia postępowania.
Doręczenie przesyłki na nieprawidłowy adres
Inna sytuacja może dotyczyć błędnie podanego adresu przez stronę postępowania. W jednym przypadku, wierzyciel podał adres zamieszkania dłużnika, który okazał się błędny. Dłużnik twierdził, że nigdy nie mieszkał pod tym adresem, a korespondencja sądowa została doręczona osobie trzeciej. Sąd, analizując sprawę, doszedł do wniosku, że doręczenie przesyłki sądowej na niewłaściwy adres było naruszeniem przepisów proceduralnych, co dało podstawę dłużnikowi do unieważnienia wyroku. W takich przypadkach, sąd może nakazać ponowne doręczenie korespondencji na prawidłowy adres, co daje dłużnikowi możliwość złożenia sprzeciwu i obrony swoich praw w sądzie.
Nieprawidłowe doręczenie pozwu może stanowić podstawę do unieważnienia wyroku, zwłaszcza jeśli dłużnik wykaże, że nie miał możliwości zapoznania się z treścią pozwu i obrony swoich praw. Kluczowe jest, aby adres doręczenia był prawidłowy i zgodny z miejscem faktycznego zamieszkania pozwanego. Sąd, rozpatrując takie przypadki, analizuje, czy doręczenie korespondencji było zgodne z przepisami proceduralnymi i czy pozwany miał realną możliwość obrony swoich praw. W moim przypadku, muszę udowodnić, że doręczenie pozwu było zgodne z obowiązującymi przepisami, a najemca celowo unikał odbierania korespondencji, co nie powinno stanowić podstawy do unieważnienia wyroku. Warto rozważyć konsultację z prawnikiem, który pomoże w przygotowaniu odpowiednich argumentów i dowodów w tej sprawie.
Oferujemy kompleksowe porady prawne online oraz profesjonalne przygotowanie pism procesowych, dzięki czemu uzyskasz szybkie i skuteczne wsparcie prawne w każdej sytuacji bez wychodzenia z domu. Nasz zespół doświadczonych prawników zapewnia indywidualne podejście do każdej sprawy, dbając o najwyższą jakość świadczonych usług. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Wyrok Sądu Najwyższego z 1dnia 1 grudnia 1975 r., sygn. akt IV PR 254/75
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 1996 r., sygn akt I CRN 82/96
4. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2001 r., II CZ 146/00
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
