• Data: 2024-11-06 Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Ojciec nie żyje od 25 lat, matka umarła 5 lat temu. Po ojcu mam zapisany udział 2/6 w rodzinnej nieruchomości (w akcie notarialnym). Mieszka tam mój brat, który uważa, że wszystko jest jego, nie ma zamiaru mnie spłacić, a nawet uniemożliwia mi wejście na posesję. Nie mogę zabrać stamtąd moich rzeczy, w tym sprzętów i urządzeń. Zmienił zamki, kluczy nie chce udostępnić. Spróbowałem ostatni raz i nic to nie dało, padły tylko obelgi pod moim adresem, a potem brat przysłał mi list, w którym informuje, że wszystko, co było w mojej części garażu, zostało gdzieś wywiezione, bo mu zalegało. Proszę o odpowiedzieć, jak można taki problem rozwiązać. Przede wszystkim chciałbym zmusić brata do spłaty mojej części majątku i zależy mi też na odzyskaniu mojego osobistego majątku, który tam pozostał.
Może Pan odchodzić sądownie od brata dopuszczenia do użytkowania. Zgodnie z art. 206 Kodeksu cywilnego (K.c.) – każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Uprawnienie to jest nazywane ustawowym uprawnieniem współwłaściciela do korzystania z rzeczy wspólnej. Przysługujące w stosunku wewnętrznym współwłasności uprawnienie do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej jest niezależne od wielkości udziału we własności.
Współposiadaczowi rzeczy w każdym przypadku pozbawienia go posiadania lub niedopuszczenia go do współposiadania przysługuje na podstawie art. 222 § 1 w związku z art. 206 K.c. przeciwko współposiadaczowi – naruszycielowi, dochodzone w procesie roszczenie o dopuszczenie do posiadania na zasadach określonych w art. 206 K.c.
Do naruszenia uprawnień z art. 206 K.c. nie dochodzi jednak wówczas, gdy współwłaściciele zawarli porozumienie określające inny od ustawowego sposób korzystania z rzeczy wspólnej albo gdy zostało wydane w tym przedmiocie orzeczenie sądu, ale także wówczas, gdy jeden ze współwłaścicieli zrezygnuje z wykonywania tego uprawnienia na rzecz innego lub innych współwłaścicieli (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2016 r., II CSK 799/15).
Art. 206 K.c., który ma na celu zapewnienie bezpośredniego i wspólnego posiadania oraz korzystania przez wszystkich współwłaścicieli z całej rzeczy, znajduje zastosowanie, gdy odmienny sposób nie został przewidziany w umowie współwłaścicieli lub orzeczeniu sądu.
Zniesienie współwłasności, dział spadku
W tym celu musi Pan skierować powództwo sądowe. Może Pan złożyć wniosek o dział spadku – zniesienie współwłasności.
Aby brat Pana spłacił, musi Pan złożyć wniosek o dział spadku – zniesienie współwłasności, o czym mowa w art. 210 § 1 K.c.: Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (…)”. Ustawodawca przesądził również, że roszczenie to nie ulega przedawnieniu (art. 220 K.c.).
Należy wskazać, że w piśmiennictwie i judykaturze przyjmuje się powszechnie, że z przepisów art. 623 K.p.c. i art. 211 K.c., dotyczących zniesienia współwłasności rzeczy i mających zastosowanie także do innych działów majątkowych, w tym podziału majątku wspólnego, wynika jednoznacznie, że podstawowym, niejako elementarnym sposobem podziału majątku jest jego podział w naturze. Ten sposób podziału majątku ma pierwszeństwo. Podział fizyczny znajduje uzasadnienie szczególnie w przypadku działu mas majątkowych skupiających w sobie wiele różnego rodzaju przedmiotów. Podział w naturze odbywa się wtedy zwykle bez konieczności fizycznego dzielenia poszczególnych jednostkowych przedmiotów, ale polega on zazwyczaj na przyznaniu podmiotom wspólności „całych”, odrębnych przedmiotów, które będą zasilać wydzielone schedy spadkobierców.
W zakresie zaś wyrzucenia Pana rzeczy powinien Pan zawiadomić organy ścigania o przestępstwie przywłaszczenia.
Zgodnie z art. 284 Kodeksu karnego (K.k.):
„§ 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”
Przestępstwo z art. 284 § 1 K.k. polega na przywłaszczeniu sobie cudzej rzeczy ruchomej lub prawa majątkowego. Przedmiotem ochrony wskazanego przepisu jest mienie, a dokładniej własność lub inne prawa rzeczowe. Przywłaszczenie polega na tym, że sprawca w sposób bezprawny włącza do swojego majątku cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe i tak uzyskaną korzyścią dysponuje jak własną, bez zamiaru zwrócenia jej właścicielowi. Innymi słowy przywłaszczenie polega na postąpieniu z rzeczą tak jak właściciel, to znaczy rozporządzeniem nią jak swoją z wykluczeniem osoby uprawnionej. Przestępstwo przywłaszczenia jest przestępstwem umyślnym, popełnionym w zamiarze bezpośrednim. W orzecznictwie wskazuje się, że do istoty zamiaru sprawcy nie należy dążenie do osiągnięcia korzyści majątkowej, czy też powiększenia swego majątku, gdyż sprawca może na przykład zniszczyć rzecz ruchomą, przez co jego majątek nie ulegnie powiększeniu (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 sierpnia 2014 r., sygn. II AKa 213/14).
W przypadku konfliktu o współwłasność nieruchomości, kluczowe jest dochodzenie swoich praw zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Każdy współwłaściciel ma prawo do korzystania z majątku, a jeśli zostanie to uniemożliwione, można wystąpić do sądu o podział nieruchomości, spłatę lub dopuszczenie do posiadania. Warto również pamiętać o ochronie swoich dóbr materialnych, które mogą być przedmiotem przestępstwa przywłaszczenia.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz sporządzanie pism procesowych, dzięki którym skutecznie zabezpieczysz swoje prawa i rozwiążesz konflikty dotyczące współwłasności nieruchomości. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybką i fachową pomoc prawną. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2016 r., II CSK 799/15
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 sierpnia 2014 r., sygn. II AKa 213/14
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
